tag:blogger.com,1999:blog-66159526364317804502024-03-08T07:57:02.968-08:00বিকর্ণ (BIKORNO)Unknownnoreply@blogger.comBlogger9125tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-20024664233680905782010-08-26T13:04:00.001-07:002010-08-26T13:04:41.829-07:00পরিবেশ বিপর্যয় ও সিএনজির মূল্যবৃদ্ধি প্রসঙ্গ<h3 span="" style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: center;">ড. তারেক শামসুর রেহমান </h3><br /> <span style="font-size: 12px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: arial;">Published: 2010-07-14 </span><br /><br /><br /> <span class="banglanormal" style="text-align: justify;">বাংলাদেশের পরিবেশ বিপর্যয় নিয়ে বিভিন্ন আন্তর্জাতিক সেমিনারে যখন উৎকণ্ঠা প্রকাশ করা হচ্ছে, তখন অর্থমন্ত্রী ঘোষণা করেছেন, কমপ্রেসড ন্যাচারাল গ্যাস বা সিএনজির দাম বাড়ানো হবে। আগামী রমজানের পরপরই এই মূল্য বৃদ্ধি কার্যকর করা হবে বলে পত্রপত্রিকায় প্রকাশ। সিএনজি সাধারণত গাড়িতে ব্যবহৃত হয়। সরকার পরিবেশকে দূষণমুক্ত রাখতে গাড়িতে সিএনজি ব্যবহারে উৎসাহিত করেছিল। সরকারের ওই সিদ্ধান্ত সেদিন প্রশংসিত হয়েছিল। গাড়িতে সিএনজি ব্যবহারের ফলে ডিজেল ও অকটেনের ব্যবহার হ্রাস পায়। এর মধ্য দিয়ে বায়ুমণ্ডলে কার্বন ডাই-অক্সাইড নির্গমনও কিছুটা হ্রাস পায়।<br /><br />বাংলাদেশের প্রেক্ষাপটে, যেখানে বিশ্বে উষ্ণতা বৃদ্ধির ফলে বঙ্গোপসাগরে পানির উচ্চতা বাড়ছে এবং সমুদ্র উপকূলবর্তী বিশাল এক এলাকা সাগরগর্ভে হারিয়ে যাওয়ার আশঙ্কা সৃষ্টি হয়েছে, এখন সিএনজির মূল্য বৃদ্ধির ফলে ডিজেল ব্যবহারের পরিমাণ বাড়বে এবং উষ্ণতা বৃদ্ধিতে তা আরো সাহায্য করবে। যাঁরা সিএনজির মূল্য বৃদ্ধি করতে চাইছেন, তাঁরা কিছু বিষয় বিবেচনায় নেননি। প্রথমত, সিএনজির দাম বাড়িয়ে সরকারের রাজস্ব খুব একটা বাড়বে না। কেননা দেশে উৎপাদিত গ্যাসের মাত্র ৫ শতাংশ ব্যবহৃত হয় এ খাতে। দ্বিতীয়ত, সিএনজির দাম বাড়ালে গাড়িতে ডিজেল ব্যবহারের প্রবণতা বাড়বে। ফলে এই সেক্টরে কর্মরত প্রায় ২০ হাজার লোকের একটা বড় অংশ চাকরি হারাবে। কেননা দাম বাড়লে সিএনজির ব্যবহার কমে যাবে। দেশে ৫৬৫টি রি-ফুয়েলিং স্টেশন ও ১৬২টি রূপান্তর কারখানার অনেকগুলোই বন্ধ হয়ে যাবে। তৃতীয়ত, অতিরিক্ত ডিজেল ব্যবহারের ফলে পরিবেশ বিপর্যয় ঘটবে মারাত্দকভাবে এবং বিশ্ব আসরে বাংলাদেশের পরিবেশ ব্যবস্থাপনা নানা প্রশ্নের জন্ম দেবে। চতুর্থত, ডিজেল ব্যবহারের ফলে বিদেশ থেকে আমদানিকৃত জ্বালানি তেলের ওপর আমাদের নির্ভরশীলতা আরো বাড়বে। <br /><br />বাংলাদেশে ২০০৭-০৮ অর্থবছরে ১৮ হাজার ৯৮৮ কোটি ৫৫ লাখ টাকার জ্বালানি তেল আমদানির লক্ষ্যমাত্রা নির্ধারিত ছিল। আমদানির এ পরিমাণ দিনে দিনে বাড়ছেই। দেশে জ্বালানি তেলের চাহিদা বছরে প্রায় সাড়ে ৩৭ লাখ টন। আর আমদানি মূল্য ১২ হাজার ৪২৫ কোটি টাকা। এর মধ্যে সাড়ে ১২ লাখ টন অপরিশোধিত তেলের মূল্য তিন হাজার ৬০ কোটি টাকা (প্রতি এক লাখ টনের দাম ২৫৫ কোটি টাকা হিসাবে) এবং অবশিষ্ট ২৫ লাখ টন পরিশোধিত তেলের মূল্য ৯ হাজার ৩২৫ কোটি টাকা (প্রতি এক লাখ টনের দাম ৩৭৫ কোটি টাকা হিসাবে)। তা ছাড়া প্রতি মাসে জ্বালানি তেল আমদানিতে এক হাজার থেকে এক হাজার ২০০ কোটি টাকার দরকার হতো। আন্তর্জাতিক বাজারে জ্বালানি তেলের দাম বেড়ে যাওয়ায় এখন দরকার এক হাজার ৬০০ কোটি থেকে এক হাজার ৮০০ কোটি টাকা। বাড়তি দামের কারণে বিপিসির মাসিক লোকসানের পরিমাণ ৭০০ কোটি টাকা। বিপিসি বেশি দামে তেল কিনে কম দামে বিক্রি করায় লোকসানও বাড়ছে। বিশ্ববাজারে জ্বালানি তেলের দাম বাড়ার সঙ্গে সঙ্গে বাংলাদেশ পেট্রোলিয়াম করপোরেশনের (বিপিসি) খরচ ও দেনা বাড়ছে। প্রতি মাসে ১৫০ মিলিয়ন ডলারের পরিশোধিত ও অপরিশোধিত তেল আমদানি করে বিপিসি। এতে যে অর্থ ব্যয় হয় তার মধ্যে ৪০ মিলিয়ন ডলার রাষ্ট্রীয় ব্যাংকগুলো নিজস্ব অর্থ থেকে পরিশোধ করে। ২৫ মিলিয়ন ডলার দেওয়া হয় আইডিবি ঋণ থেকে। বাকি ৮৫ মিলিয়ন ডলার বাংলাদেশ ব্যাংক ওডির মাধ্যমে পরিশোধ করে। এই পরিসংখ্যান ২০০৮ সালের। <br /><br />অনেকের মনে থাকার কথা, ২০০৮ সালের শেষের দিকে পেট্রোবাংলা অর্থসংকট কাটাতে সরকারের কাছে এক হাজার ৯০৫ কোটি টাকা চেয়েছিল। পর্যাপ্ত অর্থ না থাকায় বিদেশি কম্পানিগুলো থেকে তারা তেল ও গ্যাস কিনতে পারছিল না। পরবর্তী সময়ে বিভিন্ন সূত্র থেকে উচ্চ সুদে তাদের ঋণ নিতে হয়েছিল। আইডিবি থেকে নিতে হয়েছিল ২০০ মিলিয়ন ডলার আর স্ট্যান্ডার্ড চার্টার্ড ব্যাংক থেকে নিতে হয়েছিল ৩০ কোটি ডলার। সুদের হার ছিল ৫ দশমিক ৫৫ ডলার (আমার দেশ, ১৯ এপ্রিল, ২০০৮)। এখন সিএনজির দাম বাড়লে, খুব স্বাভাবিক কারণেই যাঁরা গাড়িতে সিএনজি ব্যবহার করেন, তাঁরা আবার পেট্রল বা অকটেনে ফিরে যাবেন। এর ফলে চাহিদা বাড়বে। আর চাহিদা বাড়লে সরকারের আমদানিও বাড়বে। তাতে করে সরকারের ভর্তুকির পরিমাণও বাড়বে। একপর্যায়ে ভর্তুকি কমাতে সরকারকে তেলের দাম বাড়াতে হবে, যা কিনা সামগ্রিক অর্থনীতিকে একটি নেতিবাচক প্রশ্নে ফেলতে পারে। প্রসঙ্গক্রমেই বলে রাখি, ২০০৮-০৯ অর্থবছরে জ্বালানি তেল, বিদ্যুৎ, গ্যাস ও খাদ্য খাতে ২৫ হাজার ৬০০ কোটি টাকারও বেশি ভর্তুকি দিতে হয়েছে। শুধু তেল আমদানিতেই সরকারকে ভর্তুকি দিতে হয়েছে ১৬ হাজার কোটি টাকা। এটা আমাদের নিরাপত্তাকে যে কতটুকু ঝুঁকির মধ্যে ঠেলে দিয়েছে, তা বলাই বাহুল্য।<br /><br />গত ছয় বছরে দেশে ১০ বার জ্বালানি তেলের দাম বাড়ানো হয়েছে। ২০০৬ সালের ৮ জুন জ্বালানি তেলের দাম বাড়িয়ে অকটেন ৫৮ টাকা ও পেট্রল ৫৬ টাকা নির্ধারণ করা হয়েছিল। আর বর্তমানে অকটেন ও পেট্রল বিক্রি হয় যথাক্রমে ৭৭ ও ৭৪ টাকায়। এখন অকটেন বা পেট্রলের চাহিদা বেড়ে গেলে সরকারকে দাম বাড়াতে হবে, যা কিনা দেশের মূল্যস্ফীতিতে নেতিবাচক প্রভাব ফেলতে পারে। কেননা জ্বালানি তেলের দাম বাড়ানোর (?) ফলে সামগ্রিক অর্থনীতিতে নতুন অস্থিরতা তৈরি হবে। মূল্য বৃদ্ধির ফলে সবচেয়ে বেশি ক্ষতির সম্মুখীন হবেন কৃষকরা। কেননা জ্বালানি তেলের দাম বাড়াতে হলে অকটেন, পেট্রলের পাশাপাশি ডিজেলের দামও বাড়াতে হবে। আর এটা করা হলে গ্রামীণ অর্থনীতিতে চরম সংকট তৈরি করবে। দেশে বর্তমানে ২৬ লাখ টন ডিজেল ব্যবহৃত হয়। বোরো মৌসুমে প্রায় ৪৫ লাখ হেক্টর জমির মধ্যে ৩৩ লাখ হেক্টরে ডিজেলচালিত সেচযন্ত্রের মাধ্যমে ধান উৎপন্ন করা হয়। কৃষিতে ২৫ শতাংশ ডিজেল ব্যবহৃত হয়। বাকি ডিজেলের ৫০ থেকে ৬০ শতাংশ পোড়ানো হয় পরিবহন খাতে।<br /><br />২০০৮-০৯ অর্থবছরে সব মিলিয়ে ৩৮ লাখ টন জ্বালানি তেল আমদানি বাবদ অর্থ ব্যয়ের লক্ষ্যমাত্রা ছিল ১৮ হাজার ৯৮৮ কোটি ৫৫ লাখ টাকা। কিন্তু তেলের দাম বেড়ে যাওয়ায় লক্ষ্যমাত্রা কার্যকর হয়নি। প্রতিবছরই তেলের পেছনে আমদানি ব্যয় বাড়ছে। সরকারি সূত্র অনুযায়ী ২০০৫-০৬ অর্থবছরে জ্বালানি তেল আমদানিতে খরচ হয়েছিল ১৭০ কোটি ডলার। ২০০৬-০৭ অর্থবছরে এ অর্থের পরিমাণ ছিল ১৯৩ কোটি ডলার। আর ২০০৮-০৯ অর্থবছরে অর্থের পরিমাণ আরো এক ধাপ বেড়ে যায়। অর্থাৎ দিনে দিনে অর্থের পরিমাণ বাড়ছেই। ১৯৮৮ সালে জ্বালানি তেলের দাম ছিল মাত্র ১০ ডলার (ব্যারেল)। ২০ বছরের ব্যবধানে এ দাম ব্যারেলপ্রতি ১৪৬ ডলারে উঠলেও বর্তমানে তা কমে ৭০ থেকে ৮০ ডলারের মধ্যে অবস্থান করছে। তেলের দাম কমার আর কোনো সম্ভাবনা নেই। কেননা চাহিদা ও সরবরাহের মধ্যে ভারসাম্যহীনতা তৈরি হয়েছে, যাতে করে মূল্য বৃদ্ধি ঘটছে। ১৯৯৮ সালে বিশ্বে প্রতিদিন তেলের চাহিদা ছিল সোয়া দুই কোটি ব্যারেল। বর্তমান এ চাহিদা আট কোটি ব্যারেল ছাড়িয়ে গেছে। চীন ও ভারতের অর্থনীতির সমৃদ্ধির কারণে জ্বালানি তেলের চাহিদা ব্যাপকভাবে বৃদ্ধি পাচ্ছে। এ দুটি দেশের পক্ষে অধিক মূল্য দিয়ে জ্বালানি তেল কেনা সম্ভব। কিন্তু বাংলাদেশ? বাংলাদেশের পক্ষে তো সম্ভব নয়।<br /><br />জ্বালানি তেলের মূল্য বৃদ্ধির সঙ্গে খাদ্যের মূল্য বৃদ্ধিরও একটা সম্পর্ক রয়েছে। জ্বালানি তেলের দাম বৃদ্ধি পেলে খাদ্যদ্রব্যের দাম বেড়ে যাবে, ফলে মূল্যস্ফীতিও বেড়ে যাবে। মূল্যস্ফীতি প্রাক্কলন করা হয়েছে ৯ শতাংশ। কিন্তু নিশ্চিতভাবে কিছু বলা যাচ্ছে না। বাংলাদেশে জ্বালানি খাতে ভর্তুকি বাড়লে শিক্ষা ও জনস্বাস্থ্য খাত থেকে বিনিয়োগ সরে যাবে। কেননা ভর্তুকি প্রত্যাহার করা নীতিগতভাবে একটি ঝুঁকিপূর্ণ কাজ। কোনো রাজনৈতিক সরকারই ভর্তুকি প্রত্যাহার করতে চায় না জনপ্রিয়তা হারানোর ভয়ে। ২০০৮ সালের মে মাসে ইন্দোনেশিয়া তেলের দাম ৩০ শতাংশ বাড়িয়েছিল। ভারতও বাড়িয়েছিল; যার প্রতিবাদে ভারতে বামপন্থীদের আহ্বানে হরতাল পর্যন্ত হয়েছিল। সুতরাং আজ যাঁরা সিএনজির দাম বাড়িয়ে প্রকারান্তরে তেলের দাম বাড়ানোর মতো সিদ্ধান্ত নিতে সরকারকে বাধ্য করছেন, তাঁদের এ বিষয়টি বিবেচনায় নিতে হবে। এই মুহূর্তে সরকারকে অজনপ্রিয় করে তোলার কোনো যুক্তি থাকতে পারে না। মন্ত্রণালয়ের সুবিধাভোগী আমলারা অতীতে কোনোদিন জনস্বার্থে কোনো সিদ্ধান্ত নিয়েছেন, এমন কোনো রেকর্ড নেই। কিন্তু জনপ্রতিনিধিদের জনস্বার্থে সিদ্ধান্ত নিতে হয়। সুতরাং জনপ্রতিনিধিরা সিএনজির মূল্য বৃদ্ধির বিষয়টি সামগ্রিক দৃষ্টিতে দেখবেন, এটা আশা করছি।<br /><br />আরো একটি কথা বিবেচনায় নিতে হবে, তা হচ্ছে পরিবেশ দূষণ। গ্যাসের বদলে মানুষ যদি আবারও পরিবহনে আমদানিকৃত অকটেন ও ডিজেল ব্যবহার করে, তাতে করে পরিবেশ দূষণের পরিমাণ বেড়ে যাবে। এমনিতেই বাংলাদেশ বিশ্ব পরিবেশ দূষণের শিকার। বিশ্বের উষ্ণতা বাড়ছে জীবাশ্ম জ্বালানি উত্তোলন ও ব্যবহারের কারণে। জীবাশ্ম জ্বালানি অর্থাৎ তেল, গ্যাস ও কয়লা ব্যবহারের ফলে বায়ুমণ্ডলে কার্বন ডাই-অক্সাইডের পরিমাণ বাড়ছে। ফলে বিশ্বের উষ্ণতা বাড়ছে। আর এতে করে মরুর বরফ গলছে। সমুদ্রের পানির উচ্চতা বাড়ছে। বাংলাদেশের সমুদ্র উপকূলের বিশাল এলাকা আজ সমুদ্রের গর্ভে হারিয়ে যাওয়ার হুমকি সৃষ্টি হয়েছে। এ অবস্থায় বাংলাদেশ অতিরিক্ত জ্বালানি তেল ব্যবহার করে পরিবেশকে আরো দূষিত করতে পারে না। তাই কোনো অবস্থাতেই সিএনজির দাম বাড়ানো ঠিক হবে না। শত শত সরকারি গাড়িও এখন সিএনজিতে রূপান্তর করা হয়েছে। এখন দাম বাড়ানো হলে সুবিধাভোগীরা আবার গাড়িতে তেল ব্যবহারের যুক্তি তুলবেন। তাতে করে সরকারের খরচ যেমন বাড়বে, তেমনি বাড়বে পরিবেশ দূষণ। বাংলাদেশ যেখানে আন্তর্জাতিক আসরে বিশ্বে উষ্ণতা বৃদ্ধির ফলে তার ক্ষতির কথা বলছে, সেখানে পরোক্ষভাবে জ্বালানি তেল ব্যবহারের পরিমাণ বাড়িয়ে পরিবেশকে আরো দূষিত করতে পারে না। বিশ্বব্যাপী 'গ্রিন এনার্জি' ব্যবহারের কথা বলা হচ্ছে। কিন্তু সরকারের সিদ্ধান্ত বাংলাদেশে গ্রিন এনার্জি ব্যবহারকে সীমিত করে দেবে। আমি তাই মনে করি, সিএনজির দাম বাড়ানো ঠিক হবে না। বরং সিএনজি ব্যবহারের পাশাপাশি সৌরবিদ্যুৎ, বায়ুবিদ্যুতের ব্যবহার বাড়াতে হবে। প্রায় ষোল কোটি মানুষের দেশ বাংলাদেশ। নূ্যনতম জ্বালানি প্রাপ্তি আমাদের অধিকার। এই অধিকার নিশ্চিত করতে যদি আমরা আমদানিকৃত জ্বালানি তেলের ওপর বেশি নির্ভরশীল হয়ে যাই, তা শুধু পরিবেশের দূষণের মাত্রা বাড়াবে।<br />লেখক : নিরাপত্তা বিশ্লেষক ও অধ্যাপক, জাহাঙ্গীরনগর বিশ্ববিদ্যালয়<br />tsrahmanbd@yahoo.com<br />(সুত্র,কালের কন্ঠ, ১৪/০৭/২০১০) </span>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-46363563032977025832010-08-26T12:03:00.001-07:002010-12-14T09:34:30.722-08:00আমেরিকায় পেট্রল ৩০ টাকা লিটার, এখানে নয় কেন<table width="98%" border="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td width="100%"><span style="font-size:180%;"><span style="color: rgb(255, 0, 16);">প্রবন্ধ ১...</span></span> </td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p style="vertical-align: middle;" align="center"><span style="color: rgb(0, 0, 128);font-size:6px;" ><span lang="en-gb"><span>আমেরিকায় পেট্রল ৩০ টাকা লিটার, এখানে নয় কেন</span></span></span></p> </td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p align="center"><span lang="en-gb"><span style="color: rgb(0, 0, 128);font-size:130%;" ><span>যদি আন্তর্জাতিক বাজারের দামে আমরা পেট্রল কিনতে না পারি, তা হলে ‘বিনিয়ন্ত্রণ’</span><span><br />নিয়ে ঢাক পিটিয়ে লাভ কী? কেন্দ্রীয় সরকারের পেট্রো-পণ্য নীতি নিয়ে প্রশ্ন তুলেছেন</span><span><br />সুগত মারজিৎ</span></span></span> </p></td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p style="vertical-align: middle;"><span style="color: rgb(173, 0, 0);font-size:100%;" ><span lang="en-gb">এ</span></span><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >বারের বর্ষায় ভাল বৃষ্টি হবে, এ রকম একটা আশা করলেও পেট্রল-ডিজেলের মূল্যবৃদ্ধি এ দেশে সামগ্রিক মূল্যবৃদ্ধির হার খানিকটা বাড়িয়ে তুলবেই। সরকার বলছে, দেশে পেট্রলের দাম নিয়ন্ত্রণমুক্ত করা হল। তা হলে কি এ বারে বিশ্বের বাজারে তেলের দামের সঙ্গে সঙ্গে আমাদের দেশেও মূল্যস্তর নির্ধারিত হবে? বাইরে দাম বাড়লে দেশেও দাম বাড়বে, কমলে কমবে? সরকার একটা কথা বার বার মনে করিয়ে দেয়। কম দামে পেট্রল-ডিজেল বিক্রি হলে দেশের তেল কোম্পানিগুলির প্রভূত ক্ষতি হয়, সরকারকে সেই ঘাটতি পূরণ করতে হয়, শুধু শুধু অত ভর্তুকি দেওয়ার প্রয়োজন নেই। মূলত রান্নার গ্যাস এবং কেরোসিন কম দামে বিক্রি করার জন্য কোম্পানিগুলিকে ক্ষতির সম্মুখীন হতে হয়। এই ক্ষতি লাঘব করার জন্য তেলের দাম বাড়ানো প্রয়োজন।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >উদারনৈতিক সংস্কারের প্রয়োজনে বাজারমুখী নীতির প্রয়োজন অনস্বীকার্য। কিন্তু তেলের দাম বাড়ানোর যুক্তি হিসেবে সংস্কারের যুক্তি যে রকম যথেচ্ছ ভাবে ব্যবহার করা হচ্ছে, তাতে মনে হওয়া অস্বাভাবিক নয় যে, এগুলো যুক্তি নয়, অজুহাত। তেলের দাম বাড়লে সাধারণ মানুষের যে প্রভূত ক্ষতি হয়, ভবিষ্যৎ মূল্যবৃদ্ধির হারকে উসকে দিয়ে সরকার সামগ্রিক ভাবে দেশকে যে সমস্যার মুখে দাঁড় করাচ্ছে, তার পরিপ্রেক্ষিতে সাফাই গাইবার জন্যই যেন ‘সংস্কার’, ‘বিনিয়ন্ত্রণ’, ‘ভর্তুকি হ্রাস’ ইত্যাদি অজুহাত খোলামকুচির মতো ব্যবহার করা হচ্ছে। একটি কমিটির রিপোর্টের কথাও বার বার শোনানো হচ্ছে, যে কমিটি দেশের ভিতরে তেলের দাম আন্তর্জাতিক বাজারের সঙ্গে সামঞ্জস্য রেখে বেঁধে দেওয়ার কথা বলেছে। মনে হতে পারে, আমরা বোধহয় ধীরে ধীরে সে দিকেই যাচ্ছি।</span> </p></td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p align="center"><img src="http://www.anandabazar.com/archive/1100720/20edit3.jpg" border="1" /> </p></td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p align="center"><span style="color: rgb(173, 0, 0);font-size:130%;" ><span lang="en-gb"><span>ভূমিশয্যা। জ্বালানির মূল্যবৃদ্ধির প্রতিবাদ। নয়াদিল্লি, ২০১০। ছবি: রমাকান্ত কুশওয়াহা</span></span></span> </p></td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >সরকারের বাইরে বা ভিতরে যাঁরা তেলের মূল্যবৃদ্ধির বিরোধিতা করছেন, তাঁরা হয়তো সাধারণ মানুষের সমস্যা নিয়েই বেশি চিন্তিত। বিশেষ করে দিনের পর দিন খাদ্যদ্রব্যের আকাশছোঁয়া দাম বাড়ার সঙ্গে সঙ্গে তেল-জ্বালানির মূল্যবৃদ্ধি দেশে সরকারি ভাবে স্বীকৃত প্রায় ত্রিশ শতাংশ হতদরিদ্র মানুষকে কোন আশার বাণী শোনাবে, জানা নেই। কিন্তু সেই দুশ্চিন্তা সরিয়ে রাখলেও, নিতান্ত যুক্তির খাতিরে তেলের মূল্যবৃদ্ধির কতটা নিয়ন্ত্রণহীন বাজার অর্থনীতির সঙ্গে সম্পর্কিত, সে বিষয়েও বিলক্ষণ সন্দেহের অবকাশ আছে।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >অপরিশোধিত পেট্রলের মূল্য বিশ্বের বাজারে ২২ টাকার কাছাকাছি। মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রে খুচরো তেলের দাম সবচেয়ে বেশি ক্যালিফর্নিয়ায়— পরিশোধনের ব্যয়, পরিবহণ খরচ, রাজ্য ও কেন্দ্রীয় কর, সব নিয়ে তেলের দাম পড়ে লিটার প্রতি ৩০ টাকা মতো। হ্যাঁ, বিগত চার-পাঁচ বছরে মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রে তেলের দাম প্রায় তিন গুণ বেড়েছে। বেড়ে হয়েছে লিটার প্রতি ৩০ টাকা। ডিজেলের দামও মোটামুটি ওই রকম। কেরোসিন বা রান্নার গ্যাসের উৎপাদন বা জোগানের খরচ এবং বাজার দামের মধ্যে আমাদের দেশে ফারাক আছে, তাই ভর্তুকির প্রয়োজন, সেটা বোঝা গেল। কিন্তু পেট্রলের দাম যে কী করে বিদেশের বাজারের সঙ্গে এক হয়ে এক নিয়ন্ত্রণহীন জমানার সূচনা করল সেটা বোঝা গেল না, যাবেও না কোনও দিন। মার্কিন মুলুকে পরিশোধন ও পরিবহণের খরচ আমাদের তুলনায় কম বলেই হয়তো সে দেশে পেট্রলের দাম ৩০ টাকায় রাখা গিয়েছে। কিন্তু একটা হিসেবে দেখা যাচ্ছে, আমাদের দেশে পেট্রলের ওপর লিটার প্রতি ২৫ টাকা মতো কর চাপানো হচ্ছে, আর ডিজেলের ওপর আমরা ১০ টাকার কাছাকাছি কর বসাচ্ছি।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >অপরিশোধিত তেল বিদেশ থেকে আমদানির পর তা দেশের ভিতর বিক্রি করে দেশের তেল কোম্পানিগুলো। কোনটা বিশ্বের বাজারের ঠিক দাম, যদি সে দাম লিটার প্রতি ৩০ টাকার কাছাকাছি হয়, তা হলে নিয়ন্ত্রণ থাক বা না থাক, মানুষ কী সুবিধে পাচ্ছেন? কিছুই পাচ্ছেন না। আজ যদি বাইরের দাম ৩০ থেকে ২৫ টাকা হয়, সরকার ৫ টাকা কর বাড়িয়ে দেবেন। আমাদের ঘাড়ে যদি বিশাল করভার চাপিয়েই চলা হয়, তা হলে কী হিসেবে বলা হচ্ছে, দেশের ভিতরে তেলের দাম নিয়ন্ত্রণহীন করা হল? তেলের দাম নিয়ন্ত্রণহীন হল, এ কথা বলার কোনও যুক্তিই নেই, কারণ সরকার ইচ্ছে মতো কর চাপিয়ে সেই দাম নিয়ন্ত্রণ করে চলেছে। বিশ্বের বাজারে যদি ৩০ টাকা লিটার দরে তেল পাওয়া যায়, তা হলে আমরাও ওই দরে তেল কিনতে পারব— এটাই যথার্থ নিয়ন্ত্রণহীন বাজারের পরিচায়ক। সরকার কোনও দিনই নিয়ন্ত্রণহীনতায় বিশ্বাস করে না। আর, তেল না কিনে মানুষের উপায় নেই, তাই সরকার যথেচ্ছ কর বসালেও মানুষ তা দিতে বাধ্য। সরকারের পোয়া বারো, প্রচুর রাজস্ব।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >আর একটা কথা এখানে বলা দরকার। গত বছরের মাঝামাঝি থেকে অনেক দিন সারা পৃথিবীতেই খাদ্যদ্রব্যের দাম বেশ কমে এসেছিল, অথচ আমাদের দেশে তা বেড়েছিল তরতর করে। সরকার যদি সত্যিই মুক্তবাণিজ্যে আস্থাভাজন হত, তা হলে খাবারদাবারের দাম কমে আসত খানিকটা। কিন্তু নিয়ন্ত্রণের নীতি অনুসৃত হয়েছে, যাতে দেশের ভিতরে খাদ্যদ্রব্যের ব্যবসায়ীদের বেশি মুনাফা হয়। এটাই এটা অবাঞ্ছিত, কিন্তু এটাই হয়।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >বিনিয়ন্ত্রিত উদারমনস্ক বাজারের চরম শত্রু একচেটিয়া কারবার, অর্থাৎ বাজারের ওপর একটি বা অল্প কয়েকটি কোম্পানির একচ্ছত্র আধিপত্য। প্রতিযোগিতার পথ বন্ধ করে দেওয়া নিয়ন্ত্রণের চরম উদাহরণ। আমাদের দেশে পেট্রোপণ্যের বাজারের অবস্থা ঠিক ওই রকম। প্রতিযোগিতা থাকলে বিদেশের অনেক কোম্পানি এখানে তেল বিক্রি করত। এক সময় কিন্তু আমাদের দেশে অনেক বিদেশি তেল কোম্পানি ছিল। এতই যদি ‘মুক্ত বাণিজ্য’ বলে উল্লম্ফন, তা হলে প্রতিযোগিতা বাড়ানো যায় না কেন? যায় না, কারণ তা হলে এ দেশের সরকারি এবং বেসরকারি কোম্পানিগুলোর এত রমরমা হত না। মার্কিন মুলুকে দু’চার মাইলের মধ্যে অবস্থিত পেট্রল-ডিজেলের স্টেশনের মধ্যে দামের ফারাক হতেই পারে। কারণ— প্রতিযোগিতা। আমরা এতটাই হতভাগ্য যে জানতেই পারি না, আমাদের দেশের কোম্পানিগুলো এমন সংরক্ষিত বাজারে, এত শিশুসুলভ সুরক্ষার মধ্যে থাকলেও কেন মুনাফা করতে পারে না। গাদা গাদা ঐরাবত পুষে আমরা দেশের কী উপকার করছি? সরকারি তেল কোম্পানিগুলির অদক্ষতা, অনাবশ্যক খরচ করার প্রবণতা, দুর্নীতির সংকেত, এ সব নিয়ে কি আমরা কোনও শ্বেতপত্র দেখেছি? এটা কি ঠিক যে, যদি কোনও কর না থাকত, কোনও ভর্তুকি না থাকত, কোনও হস্তক্ষেপ বা নিয়ন্ত্রণ না থাকত, তা হলে আমাদের দেশের কোম্পানিগুলো ৩০ টাকা লিটার দরে পেট্রল বিক্রি করত? যদি না করতে পারত, তা হলে জানা উচিত, তাদের উৎপাদন এবং পরিষেবার খরচ বিশ্বের বাজারের তুলনায় কতটা বেশি এবং কার দোষে তা বেশি।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >এ বার দেখা যাক, নিয়ন্ত্রণহীন তেলের বাজার কেমন হওয়া উচিত, সে জন্য পেট্রোপণ্যের যথাযথ নীতিই বা কেমন হওয়া দরকার। এখানে রাজনীতির কোনও জায়গা নেই, অর্থনীতির যুক্তিটাই একমাত্র কথা।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span lang="en-gb" style="font-size:100%;"><span style="color: rgb(0, 0, 128);">(১)</span></span><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" > প্রথমে পূর্ণ প্রতিযোগিতার পরিবেশ সৃষ্টি করতে হবে। স্বদেশি বিদেশি অনেক কোম্পানি দেশে তেল বিক্রি করতে পারবে। তাতে পেট্রল-ডিজেলের দাম কী হয়, সেটা দেখতে হবে।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span lang="en-gb" style="font-size:100%;"><span style="color: rgb(0, 0, 128);">(২) </span></span><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >সরকার যদি রান্নার গ্যাস, কেরোসিন বা ডিজেলে ভর্তুকি দিতে চায়, তা হলে স্বদেশি এবং বিদেশি, সব কোম্পানিই তা পাবে। যদি সরকার কর বাড়াতে চায়, তা হলেও সব কোম্পানির ওপর তা সমান ভাবে বসবে।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span lang="en-gb" style="font-size:100%;"><span style="color: rgb(0, 0, 128);">(৩)</span></span><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" > সরকারি কোম্পানিগুলি ভর্তুকি ছাড়া চালানো না গেলে দেখতে হবে কেন তারা এত অদক্ষ। প্রয়োজনে তাদের কলেবর কমাতে হবে। বিদেশি কোম্পানির প্রতিযোগিতা থাকলে দেশের কোম্পানিগুলিও সতর্ক হবে।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span lang="en-gb" style="font-size:100%;"><span style="color: rgb(0, 0, 128);">(৪)</span></span><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" > মানুষের পেট্রোপণ্য না কিনে উপায় নেই বলে সরকার যথেচ্ছ কর বসাবে, এটা যুক্তির কথা হতে পারে না। দেখতে হবে, অন্য কোথায় কর ছাড় বন্ধ করে বা কমিয়ে পেট্রোপণ্যের কর কমানো যায়। এখানে প্রতিবাদীদেরও দায়িত্ব আছে। আজ ডিজেল, কেরোসিন বা রান্নার গ্যাসের দাম কমানোর যে দাবি বিরোধী এবং সরকার পক্ষের দলগুলো করছে, সেটা অনেক বেশি কার্যকর হবে যদি তারা দেখাতে পারে, অন্য কোথায় কর ছাড়ের মাত্রা কমানো যেত। একটা উদাহরণ দিলে ব্যাপারটা আরও পরিষ্কার বোঝানো যাবে।</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style=";font-size:100%;color:black;" lang="en-gb" >অর্থনীতির ছাত্রছাত্রীরা জানেন, সাম্প্রতিক কালে ভারতের শিল্পে তেমন মন্দা আসেনি। বিশ্ব অর্থনীতির চরম মন্দার সময়েও আমরা বেশ ভাল ফল করেছি। এর পিছনে সরকারি সহযোগিতার একটা বড় ভূমিকা আছে। গত বছর কেন্দ্রীয় সরকার শিল্পকে পরোক্ষ করের ক্ষেত্রে ষাট হাজার কোটি টাকা ছাড় দিয়েছিল। পাশাপাশি, কৃষিতে প্রচুর ঋণ মকুব করা হয়েছিল। মনে রাখতে হবে, অতি দরিদ্র কৃষকরা ব্যাঙ্ক থেকে ঋণ পান না, ঋণ নেন এবং পান প্রধানত মাঝারি অবস্থার কৃষিজীবীরা। অর্থাৎ, কৃষি ও শিল্পে সরকার যে সহযোগিতা করেছিল, যথার্থ দরিদ্ররা তার সুফল বিশেষ পাননি। যদি ওই সহযোগিতার অঙ্ক কমিয়ে সেই পরিমাণ টাকাটা কেরোসিন, রান্নার গ্যাস বা ডিজেলের দামে ভর্তুকি হিসেবে দেওয়া হত, তা হলে বোঝা যেত। কিন্তু তা করা হয়নি। শিল্পে যা কর-ছাড় দেওয়া হয়েছিল, জিনিসপত্রের দামে তার কোনও প্রভাব পড়েছিল কি না জানা নেই। যদি তা না হয়ে থাকে, তা হলে বুঝতে হবে কেবল শিল্পপতিদের মুনাফাই বেড়েছিল। তা হলে, যে মানুষটা একটা ছোট ম্যাটাডর চালিয়ে শহরে তরিতরকারি পৌঁছে দেন, তাঁর ডিজেলের দাম বাড়িয়ে মানুষের কোন উপকারটা হল?</span></p> <p style="vertical-align: middle;"><span style="color: rgb(102, 102, 102);font-size:100%;" ><span lang="en-gb"><span>লেখক অর্থনীতিবিদ, কলকাতায় সেন্টার ফর স্টাডিজ ইন সোশাল সায়েন্সেস-এর অধিকর্তা। মতামত ব্যক্তিগত</span></span></span> </p></td></tr></tbody></table>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-41465311852934241392010-05-30T09:40:00.000-07:002010-05-30T09:58:32.121-07:00জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস দুর্ঘটনা<span style="color: rgb(173, 0, 0);font-size:100%;" ><span style="" lang="EN-GB"><span style="text-align: left;font-family:Aabpbengali;" padma_font_family_property="Aabpbengali" >রেল ঠিকা-কর্মী দিয়েই নাশকতা মাওবাদীদের<br /></span></span></span><table width="95%" border="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td width="100%"><p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="color: rgb(173, 0, 0);font-size:100%;" ><span lang="EN-GB" style="font-family:Aabpbengali;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="font-family:Aabpbengali;">বৃ</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="font-family:Aabpbengali;"></span></span></span><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">হস্পতিবার রাতে জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস দুর্ঘটনায় পড়ার কয়েক ঘণ্টার মধ্যেই শুক্রবার মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভট্টাচার্য জানিয়ে দিয়েছিলেন, এই নাশকতার পিছনে রয়েছে মাওবাদীরাই। পুলিশ কী ভাবে এ ব্যাপারে নিশ্চিত হয়েছে শনিবার তার ব্যাখ্যা দিয়েছেন রাজ্যের পুলিশের ডিরেক্টর জেনারেল ভূপিন্দর সিংহ। কিন্তু</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB">শুক্রবার রেলের তরফে ঝাড়গ্রাম জিআরপি থানায় যে এফআইআর করা হয়েছে, তাতে মাওবাদীদের বিরুদ্ধে কোনও অভিযোগ আনা হয়নি। অভিযোগ করা হয়নি পুলিশি সন্ত্রাস বিরোধী জনগণের কমিটির বিরুদ্ধেও। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB">জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেসের চালক বিভয়কুমার দাস শুক্রবার সন্ধ্যায় এফআইআর দায়ের করেছেন জানিয়ে এডিজি (রেল) দিলীপ মিত্র শনিবার বলেন, ওই এফআইআরে নির্দিষ্ট কারও বিরুদ্ধে অভিযোগ কর</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"><st1:place padma_font_family_property="Aabpbengali" st="on"> া হ<span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="font-family:Aabpbengalixx;">য়</span>নি</st1:place> । </span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">সে ক্ষেত্রে কীসের ভিত্তিতে মাওবাদীদের দায়ী করছে পুলিশ? </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">রাজ্য স্বরাষ্ট্র দফতরের এক কর্তা জানিয়েছেন, দুর্ঘটনার আগে লোক জড়ো করা, লাইনের ক্লিপ খোলার জন্য রেলের ঠিকা শ্রমিকদের নিয়ে যাওয়া এবং নাশকতার পরে তাদের নিজেদের মধ্যে কথোপকথনের যে তথ্য মিলেছে, তার ভিত্তিতেই পুলিশ মাওবাদীদের ভূমিকা নিয়ে সিদ্ধান্তে পৌছেঁছে। স্বরাষ্ট্রসচিব সমর ঘোষ এ দিন স্পষ্ট করেই বলেন, “রাজ্য মনে করছে, নাশকতার পিছনে মাওবাদীদের হাত রয়েছে।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">ভূপিন্দর সিংহ শনিবার বলেন, “দুর্ঘটনার আগে একটি ভাড়া করা পিক-আপ ভ্যানে চেপে ১০-১২ জন রেললাইনের কাছে পৌঁছয়। আশপাশের গ্রাম থেকে কিছু জোয়ান ছেলেকে জোর করে তুলে নিয়ে আসে তারা। ওই ছেলেরাই লাইনের প্যাোল ক্লিপ খুলে নেয়।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">পুলিশ সূত্রে বলা হচ্ছে, শুক্রবার রাতে জনগণের কমিটির কিছু কর্মী-সমর্থক সরডিহা স্টেশন লাগোয়া মানিকপাড়ার আখড়াশোলে জড়ো হয়। তাদের সঙ্গে ছিল মাওবাদীরাও। তারাই ওই এলাকার বাসিন্দা রেলের কয়েক জন ঠিকা-কর্মীর বাড়িতে গিয়ে তাদের ঘুম থেকে ডেকে তোলে এবং ভয় দেখিয়ে তাদের সঙ্গে যেতে বাধ্য করে। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">ডিজি জানান, প্যাোল ক্লিপকে স্থানীয় ভাষায় বল</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"><st1:place padma_font_family_property="Aabpbengali" st="on"> া হ<span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="font-family:Aabpbengalixx;">য়</span></st1:place> ‘জিলিপি’। মাওবাদীরা নাশকতার আগে ওই ‘কোড’টি ব্যবহার করেছে বলে প্রমাণ পাওয়া গিয়েছে। সেই সূত্র ধরে ইতিমধ্যেই পুলিশ সরডিহা ও মানিকপাড়া থেকে চার জনকে আটক করেছে। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">দুর্ঘটনার আগের দিন মানিকপাড়াতেই মাওবাদী সন্দেহে সাত জনকে আটক করেছিল যৌথ বাহিনী। তার ‘বদলা’ নিতেই রাতারাতি রেললাইনে নাশকতার ছক কষা হয় বলে পুলিশের অনুমান। এক পুলিশকর্তা বলেন, “মানিকপাড়া মাওবাদীদের শক্ত ঘাটিঁ। সেখানে বিট হাউসে পুলিশের একটি শিবির আছে। আগেও বেশ কয়েক বার ওই শিবিরে জনগণের কমিটি হামলা চালায়। ওই এলাকায় কারা রেলের ঠিকাদারের অধীনে কাজ করেন, সেই খবর মাওবাদীদের কাছে ছিল। তাদেঁরই বেছে বেছে নিয়ে যাওয়া হয়। এমনকী, যে খং (বড় হাতুড়ি) নিয়ে তাঁরা লাইনের কাজ করেন সেগুলিও নিয়ে যাওয়া হয়েছিল।” বন্দুকের মুখে ঠিকা-কর্মীরাই রেললাইনে নাশকতার ফাঁদ তৈরি করেন। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">পুলিশ সূত্রে বলা হচ্ছে, রেলের ঠিকা কর্মীদরে নিয়ে মাওবাদীরা আখড়াশোল থেকে একটি পিক-আপ ভ্যানে চেপে পাকা রাস্তা দিয়ে সরডিহা পৌঁছয়। সেখান থেকে আড়াই কিলোমিটার মোরাম রাস্তা ধরে রাত ১২টা নাগাদ রাজাবাধেঁ আসে। রাজাবাধেঁ পৌছেঁ পিক-আপ ভ্যানটিকে ছেড়ে দেয় মাওবাদীরা। সেটি গুপ্তমণি হয়ে সাঁকরাইল যায়। সেখান থেকে বালিভাসা হয়ে মানিকপাড়া ফিরে আসে। ওই পিক-আপ ভ্যানটির নম্বর পাওয়া গিয়েছে বলে জানিয়েছে পুলিশ। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">মাওবাদীরা রাজাবাধেঁ আসার কিছু ক্ষণের মধ্যেই সেখান দিয়ে হাওড়া-পোরবন্দর এক্সপ্রেস পেরোয়। আরও ১৫ মিনিট পরে যায় হাওড়া-হাতিয়া এক্সপ্রেস। তারও পৌনে এক ঘণ্টা পরে আসে জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস। পুলিশের অনুমান, রাত ১২টায় রাজাবাধেঁ পৌঁছলেও মাওবাদীরা রেললাইনের নাশকতার কাজ শুরু করে হাওড়া-হাতিয়া এক্সপ্রেস যাওয়ার পরেই। তার কারণ ওই ট্রেনের সঙ্গে জ্ঞানেশ্বরী আসার ফাঁক ছিল অনেকটা। সেই সুযোগই নেয় মাওবাদীরা। এক পুলিশকর্তা বলেন, “ওই লাইন দিয়ে যাতায়াতকারী ট্রেনের সময়সূচি মাওবাদীদের মুখস্থ।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB">প্রাথমিক তদন্তের পরে সিআইডি নিশ্চিত, রেললাইনে ৫০ মিটার জুড়ে প্যাোল ক্লিপ খোলার ফলেই বেলাইন হয়</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB">জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস। এবং ওই কাজ এখন মাওবাদীদের কাছে ‘জলভাত’ বলেই দাবি গোয়েন্দাদের। পুলিশি রিপোর্ট বলছে, গত বছরের ২৯ ডিসেম্বর ঝাড়গ্রাম স্টেশনের অদূরে ঝাড়াগেড়িয়ায় প্যাোল ক্লিপ খুলে ৪০০ মিটার রেললাইন স্লিপার থেকে আলাদা করে দেয় মাওবাদীরা। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">পুলিশের বক্তব্য অনুযায়ী বৃহস্পতিবার রাতে রেল লাইনে কোনও বিস্ফোরণ মাওবাদীরা ঘটায়নি। কিন্তু ট্রেনচালক তাঁর এইআইআরে চাকার নীচে বিস্ফোরণের আওয়াজ পেয়েছেন বলে জানিয়েছেন। ডিজি-র বক্তব্য, “ছোটখাটো বিস্ফোরণ হতে পারে। তবে সেটা নানা কারণে হতে পারে। কিন্তু বড় মাপের বিস্ফোরণ হলে তার যে পরিমাণ দৃশ্যমানতা থাকে, সরডিহায় তা দেখা যায়নি। এ কথা তো ঠিক, ছোট মাপের বিস্ফোরণে ট্রেন লাইনচ্যুত হতে পারে না।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> </td> </tr> <tr> <td width="100%"> <div align="center"> <table bg="" style="color: rgb(255, 255, 244);" width="50%" border="1" cellpadding="0" cellspacing="0"> <tbody><tr> <td width="100%"> <p align="center"><span style="color: rgb(0, 128, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >নিহত</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span></span><span style="font-size:100%;"><span style="line-height: 120%;"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;color:purple;" >১৪৩</span><span style="line-height: 120%;"><br /></span></span><span style="color: rgb(0, 128, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >আহত</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span style="line-height: 120%;"> </span></span><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;color:purple;" >১৫০</span><span style="line-height: 120%;"><br /></span></span><span style="color: rgb(0, 128, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >শনাক্ত</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span style="line-height: 120%;font-family:Aabpbengali;" > </span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >হয়েছে</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengalixx;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span></span><span style="font-size:100%;"><span style="line-height: 120%;"> </span></span><span style="color: rgb(128, 0, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >৫৬</span><span style="line-height: 120%;"> </span></span><span style="font-size:100%;"><span style="line-height: 120%;font-family:Aabpbengali;" ><span style="text-align: left; color: rgb(128, 0, 128);" padma_font_family_property="Aabpbengali">জন </span><br /></span></span><span style="color: rgb(0, 128, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >ময়নাতদন্ত হয়ে</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengalixx;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengalix;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengalixx;" ></span></span><span style="font-size:100%;"><span style="line-height: 120%;font-family:Aabpbengali;" ><span style="text-align: left; color: rgb(0, 128, 128);" padma_font_family_property="Aabpbengali">ছে</span> </span></span><span style="color: rgb(128, 0, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >৯৩</span><span style="line-height: 120%;"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >জনের</span></span><span style="font-size:100%;"><span style="line-height: 120%;"><br /></span></span><span style="color: rgb(0, 128, 128);font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" >নিহতদের ছবি দেখা যাবে এই ওয়ে</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="line-height: 120%; text-align: left;font-family:Aabpbengali;" ></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style="text-align: left;font-family:Aabpbengali;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style="text-align: left;font-family:Aabpbengalixx;" lang="EN-GB"></span></span><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:Aabpbengali;" lang="EN-GB"><span style="text-align: left; color: rgb(0, 128, 128);" padma_font_family_property="Aabpbengali">বসাইটে:<br /> </span></span><a href="http://www.cidwestbengal.gov.in/" target="_blank"><span style="" lang="EN-GB"><span padma_font_family_property="Times New Roman" style="font-family:Times New Roman;">www.cidwestbengal.gov.in</span></span></a></span></p></td> </tr> </tbody></table> </div> </td> </tr> <tr> <td width="100%"> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">লাইনচ্যুত হয়ে ডাউন লাইনে এসে পড়া আপ জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেসকে ধাক্কা মেরেছিল যে মালগাড়িটি, তার চালক নির্ভয় কুমার শুক্রবার জানিয়েছিলেন, প্যান্ট-শার্ট পরা জনা সাতেক লোক দুর্ঘটনার পরে রেললাইনের পাশে দাড়িঁয়েছিল। তাদের হাতে বড় টর্চ ছিল। বাংলায় কথা বলছিল। নিজেদের মধ্যে কিছু ক্ষণ কথা বলার পরে অন্ধকারে মিলিয়ে গিয়েছিল তারা। পুলিশের মতে, ওই জনা সাতেক লোকই নাশকতার ছক কষা মাওবাদী। এদের সম্পর্কে আরও বিস্তারিত জানতে খুব শীঘ্রই তদন্তকারী অফিসারেরা নির্ভয় কুমারকে জিজ্ঞাসাবাদ করবেন বলে পুলিশ জানিয়েছে। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">সিআইডি জানিয়েছে, ওই রেললাইনের দেখভালকারী ১২ জন লাইনম্যানকেও জিজ্ঞাসাবাদ করা হচ্ছে। শুক্রবার ভোরেই রাজবাধেঁর ঘটনাস্থল থেকে জনগণের কমিটির নামাঙ্কিত একটি হাতে লেখা পোস্টার পেয়েছিল পুলিশ। কমিটির নেতাদের মধ্যে মোবাইলে কথোপকথনে আড়ি পেতেও যে তথ্য মিলেছে, তাতে দুর্ঘটনার পিছনে তাদের হাত থাকা নিয়ে কোনও সংশয় নেই বলে দাবি রাজ্য গোয়েন্দা পুলিশের। পুলিশ সূত্রে বলা হচ্ছে, পুলিশ জেনেছে, বাপি মাহাতো নামে রাজাবাধেঁর এক কমিটি নেতা বৃহস্পতিবার রাতেই জনগণের কমিটির নেতা অসিত মাহাতোকে ফোন করে রেললাইনে ‘সর্বনাশ’-এর খবর দিয়েছিলেন। সেই তথ্য ধরেই নাশকতায় জড়িত কমিটির নেতা-কর্মীদরে খোজেঁ জোরদার তল্লাশি শুরু করেছে পুলিশ। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">দুর্ঘটনার পরে ঘটনাস্থলে স্থানীয় লোকেদের তেমন ভাবে না আসাকেও মাওবাদীদের জড়িত থাকার বড়</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB">প্রমাণ হিসেবে দেখছে পুলিশ। তাদের বক্তব্য, সাধারণ ভাবে কোনও দুর্ঘটনা হলে</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span> <span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">সবার আগে উদ্ধারকাজে হাত লাগান এলাকার মানুষই। কিন্তু সরডিহাতে তাদেঁর অনেকেই মাওবাদীদের প্রতি ভয়ে বা ভক্তিতে দুর্ঘটনাস্থলের ধারে কাছে যাননি। </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">কিন্তু মাওবাদীরা নিজের</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"><st1:place padma_font_family_property="Aabpbengali" st="on">া তো</st1:place> এই নাশকতার দায় অস্বীকার করেছে! ডিজি বলেন, “নিরাপত্তা বাহিনীকে মেরে ত্রাস সৃষ্টি করতে পারলে তার দায়</span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB">স্বীকার করে নেয় মাওবাদীরা। কিন্তু সাধারণ মানুষের মৃত্যু হলে তার দায় নেয় না।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="vertical-align: middle;"><span style="font-size:100%;"><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB">তবে সরডিহার ঘটনার পিছনে তাদেঁর কোনও হাত নেই বলে এ দিন ফের দাবি করেছেন অসিত মাহাতো। কমিটির পোস্টার উদ্ধার হওয়ার পর শুক্রবার সকালেই সংগঠনের এই প্রধান মুখপাত্রের সঙ্গে যোগাযোগ করা হয়েছিল। সমস্ত ঘটনা শোনার পরে তাঁর মন্তব্য ছিল, “খোঁজ নিয়ে জানাব।” এর পরে অসিতবাবুর ফোন সারা দিন বন্ধই ছিল। এক পুলিশকর্তার বক্তব্য, “কমিটি নেতার এমন মন্তব্য খুবই অস্বাভাবিক। জঙ্গলমহলের কোথায় কী হচ্ছে, কমিটির নেতারা তার খুটিঁনাটি জানেন।”</span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengali" style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"></span><span padma_font_family_property="Aabpbengalixx" style=";font-family:Aabpbengalixx;color:black;" lang="EN-GB"></span><span style=";font-family:Aabpbengali;color:black;" lang="EN-GB"> </span><span padma_font_family_property="Aabpbengalix" style=";font-family:Aabpbengalix;color:black;" lang="EN-GB">শুক্রবার সন্ধ্যার মুখে ফের ফোনে যোগাযাগ করা যায় অসিতবাবুর সঙ্গে। প্রথমটায় অস্বস্তি জড়ানো গলায় ‘আন্তরিক ভাবে দুঃখিত’ বলে মন্তব্য করলেও পর মুহূর্তে দুর্ঘটনার সমস্ত দায় সিপিএমের উপরে চাপিয়ে দেন তিনি।</span></span></p><p align="CENTER"><span style="font-size:100%;"><b><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" >রেল নাশকতায় সি পি এমেরই হাত, ইঙ্গিত মমতার<br /> </span> </b><span style="background-color: rgb(0, 51, 102);"><span style="color: rgb(255, 255, 255);"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >সি বি আই তদন্তের দাবি মানতে রাজি কেন্দ্র</span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="JUSTIFY"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >নিজস্ব প্রতিনিধি, কলকাতা: সরডিহায় জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেসে নাশকতার পিছনে সি পি এমের হাত আছে বলে অভিযোগ করলেন রেলমন্ত্রী তথা তৃণমূল নেত্রী মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়। শনিবার কলকাতায় এক সাংবাদিক সম্মেলনে সি পি এমের নাম না করলেও তিনি প্রশ্ন তোলেন, একটি রাজনৈতিক দল ঘটনার পর এত তাড়াতাড়ি মাঠে নেমে পড়ল কী করে? তাদের পোস্টার, ব্যানার রাতারাতি এল কোথা থেকে? যখন স্টিফেন কোর্টে আগুন জ্বলেছে কিংবা উলুবেড়িয়ায় বাস দুর্ঘটনায় মানুষের মৃত্যু হয়েছে, তখন তো এদের দেখা যায়নি। </span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="JUSTIFY"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >মমতার অভিযোগ, </span> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" >জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেসের এতজন নিরীহ যাত্রীর প্রাণহানির ঘটনা একটা গভীর ষড়যন্ত্র। পুরভোটের মুখে আমাকে জনসমক্ষে হেয় করতে এতগুলো প্রাণ কেড়ে নেওয়া হল। আমি চাই, এই নাশকতার পূর্ণ তদন্ত করুক সি বি আই। সেই তদন্তে দোষীদের খুজেঁ দৃষ্টান্তমূলক শাস্তি </span> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >দেওয়া হোক। রেলমন্ত্রীর দাবি, সি বি আই তদন্তের ব্যবস্থা কেন্দ্রীয় স্বরাষ্ট্রমন্ত্রক করতে চলেছে। মমতার বক্তব্য, বৃহস্পতিবার রেললাইনে কোনও ফিশপ্লেট খোলা হয়নি। আসলে ওখানে লাইনে ফিশপ্লেটই নেই। এটা লং ওয়েল্ডেড রেল ট্র্যাক। আসলে মানুষকে বিভ্রান্ত করার জন্য অনেক কিছুই বলা হচ্ছে। জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস যাওয়ার আগে পাইলট ইঞ্জিন চালানো হয়নি বলে যে অভিযোগ উঠেছে, তাও উড়িয়ে দিয়েছেন রেলমন্ত্রী। তিনি জানিয়েছেন, পাইলট ইঞ্জিন ওই লাইন দিয়ে যাওয়ার পর একটি মালগাড়ি সহ তিনটি এক্সপ্রেস ট্রেন গিয়েছিল। জ্ঞানেশ্বরী যাওয়ার কয়েক মিনিট আগেই মালগাড়িটি পাস করে। বোমা বিস্ফোরণ যে হয়েছিল, সেটা জ্ঞানেশ্বরীর চালক বি কে দাস ঝাড়গ্রাম জি আর পি থানায় দায়ের করা এফ আই আরে উল্লেখ করেছেন। যাত্রীরাও আমাকে সেই কথা জানিয়েছেন। </span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="JUSTIFY"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >মমতার অভিযোগ, একেবারে ছক সাজিয়ে এই নাশকতা ঘটানো হয়েছে। এটা একটা জঘন্য রাজনৈতিক চক্রান্ত। তবে তদন্তে </span> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >সব ধরা পড়ে যাবে। ঘটনার কয়েক ঘণ্টার মধ্যে রাজ্যের দু’জন মন্ত্রী ঘটনাস্থলে হাজির হয়ে বাদাম খেতে বসে গেলেন। তাঁদের লোকজনের খাবার এবং জল চলে এল। অথচ, ওখানে আমরা পানীয় জল পাইনি। </span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="JUSTIFY"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >সি পি এমের বিরুদ্ধে তৃণমূল নেত্রীর আরও অভিযোগ, মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভট্টাচার্য সহ অন্য মন্ত্রীরা শোকের নাটক করছেন। কিন্তু স্টিফেন কোর্টে কিংবা উলুবেড়িয়ায় ঘটনার সময় তাঁদের দেখা যায়নি। তাছাড়া পূর্ব পরিকল্পনা না থাকলে রাতারাতি প্রচারের আয়োজন কী করে সি পি এম করল? আমি এলাকা থেকে অনেক তথ্য নিয়ে এসেছি। সি বি আই তদন্তে সব বেরিয়ে আসবে। এলাকাটা তো সি পি এমের হার্মদাদের দখলে।</span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" >পুরভোটে এই নাশকতার জবাব দিতে তিনি ষড়যন্ত্রকারীদের বিরুদ্ধে মানুষকে রায় দেওয়ার আবেদন জানান। মমতা বলেন, </span> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" >শুধু এই ঘটনাই নয়, আমি রেলমন্ত্রী হওয়ার পর থেকে এরকম চক্রান্ত চলছে। দক্ষিণ ২৪ পরগনার নরেন্দ্রপুরের কাছেও এভাবে লাইন কেটে নাশকতা ঘটানোর চেষ্টা হয়েছিল। অথচ, ওখানে তো আর মাওবাদী নেই।<br /><br /></span><p align="CENTER"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style=";font-family:Aaadurga;" ><span style=";font-family:Aaadurga;" ><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >মাওবাদীদের হটিয়ে আশপাশের কয়েকটি<br /> গ্রামের দখল নিয়েছিল সি পি এম</span></span></span></span><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><b><br /> </b> </span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span style="color: rgb(0, 51, 102);"><u><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দেবাঞ্জন দাস P সরডিহা (পশ্চি</span></u></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="color: rgb(0, 51, 102);"><u style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga">ম মেদিনীপুর)</u></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"> </span> </span> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" > <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >সরডিহা ও খেমা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লি ে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শনের মাঝে গ্যাসকাটার দিয়েই লাইনের দু’জায়গায় বেশ কিছুটা অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শ কেটে নেওয়া হয়েছিল বলে তদে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নেমে জানতে পেরেছেন গোয়েন্দারা। আপ লাইনের দুটি অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শ কাটতে এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >েপে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ণ্ড্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াল ক্লিপ খুলতে দু</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ষ্কৃ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >তীরা প্রায় ৪০ মিনিট সময় নিয়েছিল। নাশকতার কাজে যুক্ত ওই দলটিতে ২৫ থেকে ৩০ জন ছিল বলে মনে করছেন গোয়েন্দারা। নানা বিষয়ের গতিপ্রকৃতি খতিয়ে দেখে নাশকতার এই ঘটনার সঙ্গে মাওবাদীরাই যুক্ত, এখনই এমন কোনও চূড়া</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > সিদ্ধো</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >আসতে চাইছেন না তদ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >কারীরা। তেমনই, অন্য কেউ এই নাশকতার সঙ্গে যুক্ত থাকতে পারে, এমন স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ম্ভ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াবনাও উড়িয়ে দেওয়া হচ্ছে না। </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style=";font-family:Aaadurgax;" > </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্থ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ানীয় সূত্রে জানা গিয়েছে, আশপাশের বেশ কয়েকটি গ্রাম থেকে মাওবাদীদের হটিয়ে বুধবারই সরডিহার ওই অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শের দখল নিয়েছিল সি পি এম। লালগড় থেকে বিতাড়িত এক সি পি এম নেতার নেৃতে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ত্ব </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বুরজুটি, পাথরি, কো</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ল্ল</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >া, কাঁকরাশোল এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > গাইমারার মতো গ্রাম</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >গু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লিতে বিরোধী দলের সমর্থক বলে পরিচিত বেশ কয়েকজনের বাড়িতে লুটপাট ও ভাঙচুরের ঘটনাও ঘটছে। মাওবাদীদের ঠেকাতে বুরজুটি গ্রামে সশ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ত্র </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >হার্মদাদের ক্যা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ম্প </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >করে রাখা হয়েছে বলে খবর এসেছে গোয়েন্দাদের কাছেও। তাঁরা খোঁজ নিচ্ছেন, ওই এলাকায় ২৬ মে রাতে লালপার্টির বাছাই কর্মীদরে বৈঠকের এজে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ড</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >া নিয়েও। </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >সি পি এমের এই পাহারাদারদের উপি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্থ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >তির মাঝে মাওবাদীরা কী ভাবে এতবড় ঘটনা ঘটাতে পারল, তাও খুজেঁ দেখা হচ্ছে। তাছাড়াও, বৃহ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্প</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >তিবার সন্ধ্যায় সরিডহা থেকে সামান্য দূরে যৌথ বাহিনীর সঙ্গে </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >গু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লির লড়াইয়ের পর পালিয়ে যায় একদল মাওবাদী। যৌথ বাহিনী সেখানে ব্যাপক ত</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ল্ল</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াশি চালায়। স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ঘর্ষের পর সি আর পি থাকা সে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ত্ত্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ও স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্লষ্ট </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >এলাকায় মাওবাদীরা ফের বীর</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ত্ব </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ফলাতে এসেছে, এমন দৃ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ষ্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >া</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >জঙ্গলমহলে নেই। তদে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > এই ব্যাপারটিও মাথায় রাখতে হচ্ছে পুলিশকে। </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >জ্ঞ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ানে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >রী এ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ক্স</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রেসে নাশকতার তদে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নেমে গোয়েন্দারা হদিশ পেয়েছেন কয়েকজন গ্যা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ম্যানের। এঁরাই বৃহ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্প</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >তিবার রাতে শেষবারের মতো সরডিহাখেমা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লির মাঝের অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শের লাইন পরীক্ষা করেছিলেন। পুলিশ ও গোয়েন্দাদের ধারণা, গ্যা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ম্যানদের এই দলটিকে ভয় দেখিয়েই আপ ও ডাউন লাইনে প্রায় ২০০ মিটার অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শের েপে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ণ্ড্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াল ক্লিপ খোলানো হয়েছিল। এই গ্যা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ম্যানদের জি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >জ্ঞ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াসাবাদ করে নাশকতার সঙ্গে যুক্তদের ব্যাপারে বাড়তি খবরাখবর মিলবে বলেও আশা করছে পুলিশ। </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >গোয়েন্দারা বলছেন, সরডিহা ও খেমা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লির মাঝের ওই আপ লাইন দিয়ে </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >জ্ঞ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ানে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >রী এ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ক্স</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রেসের আগে রাত পৌনে একটা নাগাদ গিয়েছিল রাঁচিহাতিয়া এ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ক্স</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রেস। </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >জ্ঞ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ানে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >রী এ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ক্স</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রেসের লাইনচ্যুত হওয়ার ঘটনাটি ঘটেছে রাত ১টা ২৫ মিনিট নাগাদ। অর্থৎা দুটি ে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ট্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নের মাঝের প্রায় ৪৫ মিনিটের মধ্যে নাশকতার </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ব্ল</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ু প্রিণ্ট তৈরি করা হয়েছিল। গোয়েন্দা সূত্রে জানা গিয়েছে, ১৩৪/১১ ও ১৩৪/১২ রেল পেো</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >র মাঝে আপ লাইনের যে দুটি অ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শে লাইন কাটা হয়েছিল, তা গ্যাস কাটার ছাড়া কোনওভাবেই ওই সময়ের মধ্যে কাটা স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ম্ভ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ব নয়। পূর্ব প্র</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্তু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >তি এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >আশপাশের গ্রামের লোকজনের সাহায্য ছাড়া এ কাজ অস</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ম্ভ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ব। </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >আরও একটি বিষয়ও ভাবাচ্ছে গোয়েন্দাদের। তা হল, এর আগে যতবারই মাওবাদী এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > সিুধুকান</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >হু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > গণমিলিশিয়া কোনও নাশকতার ঘটনা ঘটিয়েছে, তারা দায় </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ীকার করে ঘটনা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্থ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লে পো</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ারও সেটেঁ দিয়েছে। সেই পো</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ারে লাল কালিতে নিতা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ই কাঁচা হাতে ভুল বানানে বয়ান</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >গু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লি লেখা হয়। কি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্তু </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >এবারই প্রথম নীল কালিতে বেশ পাকা হাতের লেখায় জনসাধারণের কমিটির নামে নাশকতার দায় </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ীকার করা পোক্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ার মিলেছে সরডিহার দুর্ঘটনাক্ল</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লে। গোয়েন্দারা বলছেন, তড়িঘড়ি নয়, ধীরেসুক্লে </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >চিন্দ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াভাবনা করে লেখা হয়েছে দায় </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > ি</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ীকারের ওই পোক্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ার। এই বিষয়টিও তদন্দে</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >র কাজে সাহায্য করবে বলে মনে করছেন তাঁরা।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><p align="CENTER"><span style="font-size:100%;"><span style="background-color: rgb(0, 0, 0);"> <span padma_font_family_property="serif" style="color: rgb(255, 255, 255);">H</span></span><span style="background-color: rgb(0, 0, 0);"><span style="color: rgb(255, 255, 255);"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ানেশ্ব</span></span><span style="text-align: left; color: rgb(255, 255, 255);font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রীতে নাশকতায়</span></span></span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" ><br /> মাওবাদীরা কাজে লাগিয়েছে রেলকর্মীদরে, ইঙ্গিত ডি জি’র</span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span> <span style="font-size:100%;"><b><span style="font-family:Aaadurga;"> </span> </b></span><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurga;" > <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > নিজ</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ি </span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" >প্রতিনিধি, কলকাতা: শুক্রবারই মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভট্টাচার্য জানিয়ে দিয়েছিলেন, সরডিহায় </span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span> <span padma_font_family_property="AAADurgaxx" style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;" >জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেসে নাশকতার ঘটনা মাওবাদীদের কাজ। ২৪ ঘণ্টা না কাটতেই রাজ্য পুলিশের ডি জি ভূপিন্দর সিং শনিবার সাফ জানিয়ে দিয়েছেন, প্রাথমিক তদন্তে তাঁরা নিশ্চিত, এই কাজ অবশ্যই মাওবাদীরা করেছে। সন্ধ্যায় </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span> <span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" >স্বরাষ্ট্রসচিব সমর ঘোষও বলেন, প্রাথমিক তদন্তের পর মনে হচ্ছে, মাওবাদীরাই যুক্ত। </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৗ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু তাই নয়, মাওবাদীরা এই কাজের জন্য রেলের লোকজনকে কাজে লাগিয়েছে ধরে নিয়ে সি আই ডি তদ</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন্দ </span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" >চালাচ্ছে বলেও ইঙ্গিত দিয়েছেন ডি জি। তিনি বলেন, রেলের গ্যাংম্যানরা সাধারণত এলাকার লোক হন। অনেক জায়গাতেই ঠিকাদাররা তাদের নিয়োগ করে। তাদের উপর মাওবাদীদের প্রভাব থাকা অসম্ভব নয়। ডি জি জানিয়েছেন, রেলের ওই সব লোকদের সি আই ডি জেরা করছে। </span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurga;" > <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > এদিকে, নাশকতার কারণ স</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >৩</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র্কে </span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৗ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্রবার বিে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্ম</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারণের স</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >স</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবনা একপ্রকার উড়িয়ে দিয়েছিলেন ডি জি। কি</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >চ্চ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > এদিন তিনি বলেন, বিে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্ম</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারণ হয়ে থাকলেও তা বড়মাপের ছিল না এব</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ঁি </span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তা ে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৗঁ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন বেলাইন হওয়ার কারণ নয়। তাঁর বক্তব্য, </span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span padma_font_family_property="AAADurgaxx" style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;" >জ্ঞানেশ্বরীর চালক যে বিস্ফোরণের শব্দ শুনেছেন তা বাজির আওয়াজও হতে পারে। কোনও বিশেষ বার্তা হিসাবে মাওবাদীরা বাজি ফাটিয়ে থাকতে পারে বলে ডি জি দাবি করেন। </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৗঁ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন বেলাইন হওয়ার কারণ কি? ডি জি বলেন, ক</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ঁি</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্রিটের ি</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন্ম</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >পারের উপর রেললাইন আটকে রাখার জন্য যে েপে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ঙ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াল ব্যবহার করা হয় ঘটনা</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্ল</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে আপ এব</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ঁি </span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" >ডাউন দুই লাইনেই তার বেশ কিছু খোলা ছিল। ফলে যে কোনও লাইনেই ওই ঘটনা ঘটতে পারত। ঘটনাচক্রে </span> <span padma_font_family_property="AAADurgaxx" style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;" >জ্ঞানেশ্বরী এক্সপ্রেস আগে আসায় সেটি বেলাইন হয়। ইঞ্জিনটি মোটামুটি লাইনের উপর দাঁড়িয়ে থাকলেও বেশ কয়েকটি বগি পাশের লাইনে উঠে যায়। সেগুলিতেই ধাক্কা মারে উলটো দিক থেকে আসা মালগাড়ি। </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgaxx" style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" ></span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="text-align: left;font-family:AAADurga;" ></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৗ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্রবার নিজে ঘটনা</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্ল</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে গিয়েছিলেন ডি জি। সেখানেই তিনি বিে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্ম</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারণের স</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >স</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবনা নাকচ করে দিয়েছিলেন। তাঁর বক্তব্য, ছিল বিে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্ম</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারণ হলে মাটিতে অনেকটা গর্ত হওয়ার কথা। কি</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >চ্চ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > ঘটনা</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্ল</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে তা দেখা যায়নি। </span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><span style="font-size:100%;"><span style=";font-family:AAADurga;" > <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > এদিন মহাকরণে তিনি বেশ জোরের সঙ্গেই দাবি করেন, মাওবাদীরা ছাড়া আর কেউ এই কাজ করেনি। তদ</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন্দ </span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শেষ হওয়ার আগেই তিনি এতটা জোর দিয়ে কী করে এ কথা বলছেন? ডি জি’র বক্তব্য, প্রাথমিক তদে</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন্দ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ই কয়েকজনকে চিি</span></span><span style=";font-family:AAADurgax;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ূ</span></span><span style=";font-family:AAADurga;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত করা গিয়েছে যারা এই কাজ করেছে। ঘটনার কয়েক ঘণ্টা আগে মাওবাদীরা </span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span padma_font_family_property="AAADurgax" style="text-align: left;font-family:AAADurgax;" >স্থানীয় কয়েকটি গ্রাম থেকে যুবকদের তুলে নিয়ে যায়। ওই যুবকদেরই রেলের পেণ্ড্রোল ক্লিপ খোলার কাজে লাগানো হয়েছিল বলে ডি জি’র দাবি। তিনি বলেন, ওই এলাকায় মাওবাদীরা ধারাবাহিকভাবে নাশকতামূলক কাজ করে চলেছে।<br /><br /></span></span><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" > <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নাম না করে কার্যত সি পি এমকেই<br /> দায়ী করলেন পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীরা</span></span></span> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span> <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নিজ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ব </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রতিনিধি, কলকাতা: </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >জ্ঞ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ানে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্ব</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >রী এ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ক্স</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >প্রেসে নাশকতার পিছনে নাম না করে কার্যত সি পি এমকেই দায়ী করলেন পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীরা। শনিবার কলকাতা প্রেস ক্লাবে সা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বাদিক বৈঠক করেন পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীরা। সেখানে </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ভাপ্রসন্ন, সুনন্দ সান্যাল, দেব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ব্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ত বন্দ্যোপাধ্যায়, </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ব্র</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াত্য বসু, শাঁওলি মিত্র, প্রসূন ভৌমিক, যোগেন চৌধুরি, সুনন্দ সান্যাল প্রমুখ বক্তব্য রাখেন। তাঁদের মূল বক্তব্য, পুরভোটের মাত্র দু’দিন আগে নির্দি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ষ্ট </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >পরিক</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ল্প</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >না করেই এই ঘটনা ঘটানো হয়েছে। এটা নিছক দুর্ঘটনা নয়। মাওবাদীরা এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >পুলিশি সন্ত্রাস বিরোধী জনসাধারণের কমিটি দাবি করেছে, এই কাজ তাদের নয়। তাহলে নি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্চ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >য়ই এই ঘটনায় যারা প্রত্যক্ষ বা পরোক্ষভাবে লাভবান হবে, তারাই উে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >দ্দ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >শ্যপ্রণোদিতভাবে এই কাণ্ড ঘটিয়েছে। সেটা যে কার্যত সি পি এম, তাও আকারইঙ্গিতে বুঝিয়ে দেন বুদ্ধিজীবীরা। তবে এরপরই সা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বাদিকরা এনিয়ে পালটা প্র</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >শ্ন </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >করতে চাইলে বুদ্ধিজীবীরা উত্তর দিতে চাননি। এরপরই বিশৃ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ঙ্খ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >লা তৈরি হয়। ময়দান থানার পুলিশও প্রেস ক্লাবে যায়। পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীদের অন্য একটি ফোরাম শি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ল্প</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ীসাহিত্যিক ও বুদ্ধিজীবী ম</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ঞ্চ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ও এই ঘটনার নিন্দা করে এর পিছনে অন্য কোনও ‘শক্তি’র হাত থাকার স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ম্ভ</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >াবনার কথা জানিয়েছে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style=";font-family:Aaadurga;" > </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style=";font-family:Aaadurga;" > </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="JUSTIFY"><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >এদিকে বুদ্ধিজীবীরা কোনও রাজনৈতিক দলের ব্যানারে সা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বাদিক বৈঠক না করলেও রাজ্য নির্বচান কমিশনের কাছে এনিয়ে অভিযোগ যায়। কমিনের সচিব এস এন রায়চৌধুরি বলেন, নিয়ম অনুযায়ী ২৮ মে বিকাল ৩টের পর প্রকাশ্যে কেউ নির্বচানী প্রচার করতে পারবে না। কি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্তু </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >এই সা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বাদিক বৈঠক চলাকালীন সি পি এমের পক্ষ থেকে অভিযোগ আসে যে ওখানে নির্বচানী বিধি ভঙ্গ হচ্ছে। এরপর আমরা প্রেস ক্লাব কর্তৃপক্ষের সঙ্গেও কথা বলি। পুলিশকে বলা হয়েছে গোটা বিষয়টি খতিয়ে দেখতে। পুলিশের যুগ্ম কমিশনার (সদর) জাভেদ শামিমকে এনিয়ে বারবার যোগাযোগের চে</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ষ্ট</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >া করা হলেও তিনি ফোন ধরেননি। ময়দান থানা সূত্রে জানা গিয়েছে, নির্বচান কমিশন কোনও অভিযোগ দায়ের না করায় এদিন সন্ধ্যা পর্য</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ন্ত </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >কোনও মামলা </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurgaxx" style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" >রু</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >জু করা হয়নি। সা</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >বাদিক বৈঠক চলাকালীন যেভাবে পুলিশ প্রেস ক্লাবে ঢুকে পড়ে এব</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ং </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >নির্বচান কমিশন যেভাবে এনিয়ে হ</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >স্ত</span></span><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" >ক্ষেপ করেছে, তার তী</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span padma_font_family_property="Aaadurgax" style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" >ব্র </span> </span> <span style="font-family:Aaadurga;"> <span padma_font_family_property="Aaadurga" style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" > নিন্দা করেছে প্রেস ক্লাব।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p><span style=";font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><img src="http://www.aajkaal.net/images/spacer.gif" height="1" width="8" /> <!-- end Spacer --> <!-- *************Main big table ************* --> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><table width="100%" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"><tbody><tr> <td bg="" style="color: rgb(247, 247, 255);" valign="top"> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> <span padma_font_family_property="datasoft" class="report" style="color: rgb(91, 56, 139);font-size:100%;" >ঠিকাকর্মীদের ভয় দেখিয়ে মাওবাদী-দুষ্কর্ম</span> </p> </td> </tr> <tr> <td bgcolor="#fff7ff"> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: left; margin-left: 5px; margin-top: 5px; margin-right: 5px;"> <span class="normal1" style="font-size:100%;"> </span> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td align="center"> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: justify; margin-left: 10px; margin-top: 5px; margin-right: 10px;"> <span style="text-align: left;font-size:100%;" padma_font_family_property="datasoft" class="normal1" > অাজকালের প্রতিবেদন<span style=";font-family:arial;" ><b><span style=";font-family:arial;" ><b padma_font_family_property="arial">: </b> </span></b> </span> কারা সরডিহায় নাশকতা ঘটাল সেই দল ও তার নেতাকে চিহ্নিত করা গেছে বলে দাবি করল রাজ্য পুলিস। সরডিহাতে রেল দুর্ঘটানার তদন্তে প্রাথমিকভবে কিছু সূত্র পেয়েছে সি অাই ডি-ও। গোয়েন্দারা জানতে পেরেছেন, ঘটনার দিন সকালে একটি টাটা সুমোকে ওই এলাকায় ঘোরাফেরা করতে দেখা গেছে। রাজবাঁধ থেকে ৮ কিলোমিটার দূরের খালশিউলি গ্রাম। অার ৬ কিমি। দূরে বারমোল গ্রাম। মাওবাদী প্রভাবিত বলে ওই গ্রাম দুটি পরিচিত। সম্প্রতি সেখানে মাওবাদীরা বৈঠক করে। প্রাথমিক তদন্তে গোয়েন্দারা অারও জানতে পেরেছেন, রেল লাইনে কাজ করেন এমন বেশ কিছু ঠিকাকর্মী অাশপাশের কিছু গ্রামে থাকেন। উমাকান্ত ও বাপি নামে দুই মাওবাদী তাঁদের ভয় দেখিয়ে তুলে এনে পেনড্রোল খোলায়। দ<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span> কর্মী ছাড়া পেনড্রোল খোলা যায় না। মাওবাদীদের এই কাজে সহযোগিতা করেছিল জনসাধারণের কমিটি। ম্যানুয়াল সিগনাল দেখিয়ে ছিল গণ মিলিশিয়ার কমিটির কয়েকজন। এদিকে শুক্রবার রাত থেকেই তল্লাশি অভিযান শুরু হয়েছে। রেল জি অার পি-তে এফ অাই অারে মাওবাদীরা নাশকতা ঘটিয়েছে, এমন কোনও শব্দ ব্যবহার করেনি। এফ অাই অারে নাশকতার ঘটনার কথা বলা হলেও, সন্দেহ কারও দিকেই নেই। পুলিস বলছে, সেদিন রাত ১১টা ৪০ মিনিটে অাপ লাইন দিয়ে একটি মালগাড়ি যায়। তার পর ১২টা ৪০ মিনিটে রাঁচি-হাতিয়া এ‘প্রেস যায়। তার পর রাত ১টা ১০ নাগাদ জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেসের সরডিহা স্টেশন পার হয়ে যাওয়ার কথা। রেলমন্ত্রী মমতা ব্যানার্জি শুক্রবার সকালে জানিয়ে ছিলেন, জ্ঞানেশ্বরী যাওয়ার অাগে পাইলট ইঞ্জিন গিয়েছিল। প্রশ্ন উঠেছে, ৫০ মিটার লম্বা অাপ ও ডাউন লাইনের ‘পেনড্রোল ক্লিপ’ খোলা থাকলে পাইলট ইঞ্জিনের কোনও <span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>তি হল না· রাঁচি-হাতিয়া এ‘প্রেস যাওয়ার অাধঘণ্টা পরেই জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেস পার হয়েছিল। তখনই দুর্ঘটনা। অাদৌ পাইলট ইঞ্জিন সেদিন কি ওই পথে গিয়েছিল· মাওবাদীরা অাধঘণ্টার মধ্যে দেড় মিটার লম্বা লোহার রেল ট্র্যাক কেটে নেয়। একশোর কাছাকাছি পেনড্রোল ক্লিপ খুলে নেয়। সি অাই ডি-র এক কর্তার বক্তব্য, মাওবাদীদের দলে পেনড্রোল ক্লিপ তাড়াতাড়ি খুলে নেওয়ার জন্য কোনও প্রশিি<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ত লোক ছিল। রেল ট্র্যাক কাটতে ব্যবহার করা হয়েছিল বৈদ্যুতিন করাত। ঘটনাস্থল পরিদর্শন করে শনিবার মহাকরণে ডিজি ভূপিন্দর সিং সাংবাদিকদের বলেন, রেল দুর্ঘটনা কীভাবে হয়েছে, কারা করেছে, এই বিষয়ে বেশ কিছু তথ্য অামাদের কাছে এসেছে। পেনড্রোল ক্লিপ শব্দের কোডশব্দ ব্যবহার করে তারা বলেছে ‘জিলেপি’। শুধু তাই নয়, যে দু’জনকে অাগে গ্রেপ্তার করা হয়েছিল, জামিনে ছাড়া পেয়ে তারা মাওবাদী অ্যাকশন স্কোয়াডে ঢুকেছে বলে খবর এসেছে। সাদা গাড়িতে কয়েকজন এসেছিল, গ্রামের কিছু ছেলেকে তারা রেল লাইনে পেনড্রোল খোলার কাজে লাগিয়েছিল। ঘটনাস্থল থেকে বেশ কিছু নমুনা নেওয়া হয়েছে। একটা সামান্য শব্দ শোনা গেছে। এরাই ১২ অ’াবর রাজধানী এ‘প্রেস অাটকেছিল। রেলের লাইনের ভাঙা অংশটা দেখা হচেছ। কী সময়ে মালগাড়ি ছাড়া হয়েছিল, সেদিন যে ১২ জন লাইনসম্যান ছিল, তাদের বিষয়টি দেখা হচেছ। তিনি জানান, এখনও পর্যন্ত জঙ্গলমহলে ১৫০ নিরীহ গরিব মানুষকে খুন করেছে মাওবাদীরা। </span> </p></td></tr></tbody></table><span style="font-size:100%;"><br /></span><table width="100%" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td bg="" style="color: rgb(247, 247, 255);" valign="top"><p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> <span padma_font_family_property="datasoft" class="report" style="color: rgb(91, 56, 139);font-size:100%;" >এফ অাই অাব়এ মাওবাদী নেই¯</span> </p> </td> </tr> <tr> <td bgcolor="#fff7ff"> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: left; margin-left: 5px; margin-top: 5px; margin-right: 5px;"> <span padma_font_family_property="datasoft" class="normal1" style="font-size:100%;"> সব্যসাচী সরকার ও সোমনাথ নন্দী ☞ সরডিহা </span> </p> </td> </tr> <tr> <td align="center"> <span style="font-size:100%;"><br /><img src="http://www.aajkaal.net/db_images/photos/26816.jpg" alt="" border="0" /><br /></span><span style="font-family:Aajkaal;font-size:100%;"> </span><span style="font-size:100%;"><br /></span> </td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: justify; margin-left: 10px; margin-top: 5px; margin-right: 10px;"> <span style="text-align: left;font-size:100%;" padma_font_family_property="datasoft" class="normal1" > ২৯ মে– জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেস থেকে এখনও পর্যন্ত ১৪১টি মৃতদেহ উদ্ধার করা হয়েছে। শনিবার রাতে সংবাদ সংস্থা পি টি অাই সূত্রে খবর। শুক্রবার রাতভর দেহ উদ্ধার অভিযান চলেছে, শনিবারও চলল। উদ্ধারকারীরা এখনও অাশায় অাছেন যদি কেউ জীবিত থাকেন। এই রেল দুর্ঘটনার পেছনে মাওবাদীদের হাত রয়েছে বলে রাজ্যের স্বরাষ্ট্রসচিব সমর ঘোষ জানিয়েছেন। রাজ্য পুলিসের ডিজি ভূপিন্দর সিং জানান, ওই ঘটনা যারা ঘটিয়েছে, তাদের চিহ্নিত করা গেছে। মাওবাদী ও জনসাধারণের কমিটি এই ঘটনায় যুক্ত। এর সঙ্গে রাজনীতির কোনও যোগ নেই। এদিকে মাওবাদীদের নাম উল্লেখ না করে ঝাড়গ্রাম জি অার পি-তে অভিযোগ দায়ের করেছে রেল। জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেসের চালক বি কে দাস এফ অাই অার করেছেন। পাশাপাশি, দুমড়ে যাওয়া রেল লাইন থেকে ধ্বংস হওয়া বগি সরিয়ে নেওয়ার কাজ চলেছে। তবে, সে কাজে গতি কম। দুটি ক্রেন অাপ ও ডাউন লাইনে বসিয়ে কাজ চলছে। অানা হয়েছে নতুন রেল। পরিস্থিতি যা, খড়গপুর-ঝাড়গ্রাম লাইনে ট্রেন চলতে অন্তত এক সপ্তাহ সময় লাগবে। ভয়ঙ্কর নাশকতার পর কংক্রিটের স্লিপার যেন বিস্কুটের মতো ভেঙে গেছে। শুক্রবার সারাদিনই চলেছে স্লিপার সরানোর কাজ। রেলের পদস্থ অাধিকারিকেরা এসেছেন। রাতভর উদ্ধার কাজের তদারকি করেছেন অসামরিক প্রতির<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>া দপ্তরের মন্ত্রী শ্রীকুমার মুখার্জি। দুর্ঘটনার খবর পাওয়ার পর বিভিন্ন রাজ্য থেকে অাত্মীয়রা পৌঁছচেছন সরডিহার অকুস্থলে। শনিবার সকাল থেকেই মৃতদেহের গন্ধ বাতাসে ছড়িয়ে পড়তে থাকে। শুক্রবার সন্ধেয় এস-৪ কামরা থেকে দু’জনকে জীবিত অবস্থায় উদ্ধার করে পাঠানো হয়েছে হাসপাতালে। স্বজন হারানোর কান্নায় বাতাস ভারী সরডিহায়। উঠছে নানা অভিযোগ। উদ্ধার কাজে দেরি, কেন জীবিত বা মৃত জানা যাচেছ না, হেল্পলাইনে ফোন করে কেন উত্তর মিলছে না ইত্যাদি। ঘটনার তদন্ত শুরু করেছে রেল পুলিস। ঝাড়গ্রাম জি অার পি-তে একটি অভিযোগ দায়ের করা হয়েছে। অভিযোগের কপি দেওয়া হয়েছে সি অাই ডি-কে। <span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> রেল দপ্তরের ব্যাখ্যা<span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> রেলের তরফে করা এফ অাই অারে মাওবাদী প্রসঙ্গ উল্লেখ না করার যে অভিযোগ উঠেছে সে প্রসঙ্গে দি<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ণ-পূর্ব রেলের মুখ্য জনসংযোগ অাধিকারিক সৌমিত্র মজুমদার জানান, প্রথম প্রত্য<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>দর্শী হিসেবে জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেসের চালক বি কে দাস তাঁর দেখা বিষয়ই এফ অাই অারে লিপিবদ্ধ করেছেন। ওই ঘটনার সঙ্গে যুক্ত কারা তা খোঁজার দায়িত্ব তদন্তকারী দল, নিরাপত্তার সঙ্গে যুক্ত সংস্থার। উদ্ধার, অাহতদের চিকিৎসা, মৃতদেহ হস্তান্তর বিষয়ে রেলের বিরুদ্ধে অাসা অভিযোগগুলোর উত্তরে তিনি জানান, দঃ পূঃ রেলের জি এম এবং অাধিকারিক-সহ হাজারের বেশি রেলকর্মী এই সব কাজে যুক্ত। তাদের তরফে যথাসাধ্য চেষ্টা করা হচেছ। অসুবিধের মধ্যেও বাতিল করা হয়নি মুম্বইগামী কোনও যাত্রীবাহী ট্রেন।<span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> উদ্ধারকাজে চরম অব্যবস্থা<span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> শোকার্ত অাত্মীয়স্বজনদের প্রশ্ন একটাই, কোথায় গেলে জানতে পারব জীবিত না মৃত। মৃত হলে দেহ কোথায়। অভিযোগ, যে যে সংরি<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ত কামরাগুলি দুর্ঘটনায় দুমড়ে গেছে, সেগুলির ‘রিজার্ভেশন চার্ট’ মিলিয়ে দেহ উদ্ধারে যথেষ্ট তৎপর নয় রেল। ভাঙা কামরার কাছে বহু মানুষ বারে বারে চলে অাসছেন বার্থ নম্বরে থাকা অাত্মীয়ের খোঁজে। একশোর বেশি মৃতদেহ উদ্ধার হলেও সমস্ত মৃতের পরিচয় এখনও জানা যায়নি। অনেকেই চোখের জলে প্রশ্ন করছেন এই কামরাতেই তো ছিল¯ এক মহিলা অাকুল হয়ে কেঁদে চলেছেন। তাঁর স্বামী মৃত, অথচ দেহের সন্ধান তিনি পাচেছন না। বলছেন, ‘একবারও কী শেষ দেখা দেখতে পাব না’... এই প্রশ্নটিই ঘুরপাক খাচেছ অকুস্থল জুড়ে। গ্যাস কাটার দিয়ে বগি কেটে, অন্ধকার বগিতে টর্চ ফেলে দেহ খোঁজা হচেছ। হাসপাতালের চিত্র অারও শোকাবহ। অনেক দেহই অাঘাতে বিকৃত হয়ে গেছে। যাঁদের চিকিৎসা চলছে, তাঁরা কোন বগিতে ছিলেন– কখন উদ্ধার করে, কোন হাসপাতালে নিয়ে যাওয়া হল, তার স্পষ্ট কোনও উত্তর রেলের কাছে পাচেছন না অাত্মীয়রা। যেমন অবস্থা হয়েছে যূথিকা অাটার। তাঁর স্বামী প্রসেনজিৎ অাটা মৃত। হাওড়ার বালটিকুরির বাসিন্দা। এস-৩ কামরায় ছিলেন। ভুসোয়াল যাচিছলেন। ৪ বছরের মেয়ে পৌলোমীকে নিয়ে। দুটি ক্রেন দিয়ে অতগুলি কামরা কবে সরানো যাবে, তার পর দেহ উদ্ধার হবে। রেলের উদাসীন ভূমিকা নিয়ে প্রশ্ন তুলেছেন অনেকেই। অসামরিক প্রতির<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>া দপ্তরের মন্ত্রী শ্রীকুমার মুখার্জি বলেন, ওরা ওদের মতো কাজ করছে। সমন্বয় করে কাজ করছে না। মেডিক্যাল কলেজের একটা টিম রয়েছে। ওরা তাদের সঙ্গে কাজ না করে অালাদা ক্যাম্প খুলেছে। গোটা ব্যাপারটাই কোনওরকম তদারকি ছাড়াই চলছে। একটা সিস্টেমের যদি এই চেহারা হয়¯ ওরা তো রিজার্ভেশন লিস্টটাও এখনও দিয়ে উঠতে পারল না। শুক্রবার থেকে ঘটনাস্থলে রয়েছেন অসামরিক প্রতির<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ামন্ত্রী। যা পরিস্থিতি ধ্বংস হয়ে যাওয়া ওই কোচ থেকে বাকি দেহ অার মিলবে কিনা সন্দেহ। হাত, পা, মাথা– বহু দেহেরই এমন চেপেট গেছে, যে উদ্ধার করাই সম্ভব নয়। এ যেন স্টিফেন কোর্টেরই এক পরিবর্তিত দৃশ্য। কোন যাত্রী কোথায় ছিলেন, তা যেমন অার অালাদা করা সম্ভব নয়, তেমনি সম্ভব নয় বার্থ নম্বর খুঁজে পাওয়া। বহু দেহই প্রবল চাপে তালগোল পাকিয়ে গেছে। প্রবল ধাক্কার পরে বিদ্যুতের তার ছিঁড়ে যায়, তাতেও অনেকেই মারা গেছেন। ভেতরেও বিদ্যুৎস্পর্শে মৃত্যু ঘটেছে। ফরেনসিক দল নমুনা সংগ্রহ করেছে। যাঁদের দেহ শনাক্ত করা যাচেছ না, তাঁদের ে<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ত্রে ডি এন এ পরী<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>া করা হবে। রবিবার ছুটির দিনে সেণ্ট্রাল ফরেনসিক ল্যাবরেটরি খোলা রাখার জন্য বলেছে রাজ্য সরকার। দেহের দাবিদারদের রক্তের নমুনা দেওয়ার জন্য অনুরোধ জানানো হয়েছে। <span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> রাজ্য সরকারের বরাদ্দ ৩ কোটি টাকা <span style=";font-family:arial;" ><br /><br /></span> সরডিহায় রেল-দুর্ঘটনায় মৃতদের <span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>তিপূরণ বাবদ রাজ্য সরকার ৩ কোটি টাকা বরাদ্দ করেছে। অাহতদের চিকিৎসার জন্য ওষুধ কিনতে জেলাশাসককে ১ কোটি টাকা বরাদ্দ করা হয়েছে। ঘটনার অনুসন্ধান শুরু করেছে সি অাই ডি. রাজ্যের অর্থমন্ত্রী ড. অসীম দাশগুপ্ত শনিবার মহাকরণে এ কথা জানান। রাজ্য সরকার নিহতদের মাথাপিছু ৩ ল<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span> টাকা করে <span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>তিপূরণ দেবে। মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভট্টাচার্যের সঙ্গে রাজ্যের অর্থমন্ত্রী ড. অসীম দাশগুপ্ত এ বিষয়ে অালোচনা করেছেন এবং সংশ্লিষ্ট জেলাশাসককে এ বিষয়ে প্রস্তুতি নিতে বলা হয়েছে। অর্থমন্ত্রী এ দিন মহাকরণে রেল- দুর্ঘটনার ব্যাপারে একটি মনিটরিং মিটিং করেন। বৈঠকে ছিলেন মুখ্য সচিব অর্ধেন্দু সেন, স্বরাষ্ট্র সচিব সমর ঘোষ, প্রাকৃতিক বিপর্যয় দপ্তরের সচিব মদনলাল মীনা, মেডিক্যাল শি<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>া অধিকর্তা ডাঃ সোমেন্দ্রনাথ ব্যানার্জি এবং রাজ্যের অাই জি ছঅাইন-শৃঙ্খলাগ্গ সুরজিৎ করপুরকায়স্থ। অর্থমন্ত্রী জানান, উদ্ধারের কাজ চলছে। সি অার পি এফ, রাজ্য পুলিস, কলকাতা পুলিস, রেলের কর্মী, এন ডি অার এস কাজ করছে। শুক্রবার ঘটনা ঘটার সঙ্গে সঙ্গে সি অার পি এফ এবং রাজ্য পুলিস ঘটনাস্থলে পৌঁছে উদ্ধার কাজ শুরু করে দেয়। অাহতদের খড়গপুর স্টেট জেনারেল হাসপাতাল, মেদিনীপুর মেডিক্যাল কলেজ হাসপাতাল, খড়গপুর রেল হাসপাতালে চিকিৎসা চলছে। এঁদের মধ্যে ১৪ জনকে কলকাতার এস এস কে এম এবং এন অার এস হাসপাতালে নিয়ে অাসা হয়েছে। ৫ জনকে অার জি কর়ে নিয়ে অাসার জন্য অ্যাম্বুলেন্স পাঠানো হয়েছে। চিকিৎসার ব্যয়ভার বহন করবে রাজ্য সরকার। ওষুধ কেনার জন্য জেলাশাসককে ১ কোটি টাকা বরাদ্দ করা হয়েছে। ৭২ জনের ময়নাতদন্তের কাজ চলছে মেদিনীপুর মেডিক্যাল কলেজ হাসপাতালে। সাংবাদিকদের প্রশ্নের জবাবে অর্থমন্ত্রী বলেন, ঘটনার পেছনে মাওবাদীদের থাকার সম্ভাবনা রয়েছে। এই রকম ভয়াবহ দুর্ঘটনায় অামরা <span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ুদ্র রাজনীতি করি না। যাঁরা মারা গেছেন তাঁদের পরিবারের পাশে দাঁড়ানোই প্রথম কাজ। যাঁরা অাহত হয়েছেন তাঁরা যাতে ভালভাবে সুস্থ হয়ে বাড়ি ফিরতে পারেন সেই দিকেই অামরা বিশেষ গুরুত্ব দিচিছ। রাজ্যের মুখ্য সচিব অর্ধেন্দু সেন বলেন, যাত্রী সুর<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ার ব্যাপারে অামরা তো রেলের সঙ্গে ঘন ঘন মিটিং করেছি। সব ট্রেনে পাইলটিংয়ের কথাও বলেছি। </span> </p></td></tr></tbody></table><span style="font-size:100%;"><br /></span><table width="100%" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td bg="" style="color: rgb(247, 247, 255);" valign="top"><p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> <span padma_font_family_property="datasoft" class="report" style="color: rgb(91, 56, 139);font-size:100%;" >বিস্ফোরণই, এর পেছনে গভীর ষড়যন্ত্র অাছে<span style=";font-family:arial;" ><b><span style=";font-family:arial;" ><b padma_font_family_property="arial">: </b> </span></b> </span> মমতা</span> </p> </td> </tr> <tr> <td bgcolor="#fff7ff"> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: left; margin-left: 5px; margin-top: 5px; margin-right: 5px;"> <span class="normal1" style="font-size:100%;"> </span> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td align="center"> <span style="font-size:100%;"><br /><img src="http://www.aajkaal.net/db_images/photos/26817.jpg" alt="" border="0" /><br /></span><span style="font-family:Aajkaal;font-size:100%;"> </span><span style="font-size:100%;"><br /></span> </td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: justify; margin-left: 10px; margin-top: 5px; margin-right: 10px;"> <span style="text-align: left;font-size:100%;" padma_font_family_property="datasoft" class="normal1" > অাজকালের প্রতিবেদন<span style=";font-family:arial;" ><b><span style=";font-family:arial;" ><b padma_font_family_property="arial">: </b> </span></b> </span> নির্বাচনী বিধি ভঙ্গ করলেন তৃণমূল নেত্রী মমতা ব্যানার্জি¯ এমনই অভিযোগ তাঁর বিরুদ্ধেও। শনিবার কালীঘাটে নিজের বাড়িতে বসে সাংবাদিক বৈঠক করেন মমতা। যেখানে বসে রেলমন্ত্রী তাঁর বক্তব্য পেশ করছিলেন, তার পেছনেই তৃণমূল কংগ্রেসের দলীয় প্রতীক জ্বলজ্বল করতে দেখা যায়। নির্বাচন কমিশন সূত্রে খবর, খতিয়ে দেখা হচেছ বিষয়টি। রেলমন্ত্রীর বিরুদ্ধে নির্বাচনী বিধি ভঙ্গের অভিযোগ করে রাজ্য নির্বাচন কমিশনকে চিঠি দিয়েছেন সি পি এম রাজ্য সম্পাদক বিমান বসু। চিঠিতে বিমান বসু বলেছেন, রেলের নাশকতার ঘটনা নিয়ে বক্তব্য রাখার সময় রেলমন্ত্রী উদ্দেশ্যপ্রণোদিতভাবে পুর নির্বাচনের বিষয়টিকে যুক্ত করেন। এ ছাড়া তিনি যেখানে বসে ছিলেন তার পেছনে তাঁর দলের নির্বাচনী প্রতীক ছিল। তৃণমূল কংগ্রেসের দুই বিধায়ক পার্থ চট্টোপাধ্যায় ও মদন মিত্র উপস্থিত ছিলেন। কেন্দ্রীয় মন্ত্রী কর্তৃক নির্বাচনী বিধি ভঙ্গের জন্য তাঁর বিরুদ্ধে প্রয়োজনীয় ব্যবস্থা নেওয়ার জন্য নির্বাচন কমিশনকে অনুরোধ করেছেন বিমানবাবু। চিঠি দেওয়ার অাগে সাংবাদিক সম্মেলন চলাকালীন ফোনে নির্বাচন কমিশনকে সি পি এমের প<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span> থেকে মৌখিক অভিযোগও জানানো হয়। সাংবাদিকদের কাছে এদিন মমতা বলেন, বিস্ফোরণের জন্যই দুর্ঘটনা ঘটেছে। তার কারণ জ্ঞানেশ্বরী এ‘প্রেসের চালক এফ অাই অারে বলেছেন বিস্ফোরণের জন্যই এই দুর্ঘটনা হয়েছে। মাওবাদী তত্ত্ব উড়িয়ে দিয়েছেন রেলমন্ত্রী। তিনি বলেন, এই ঘটনার পেছনে কারা যুক্ত তার তদন্ত তো পুলিসের করা উচিত। ড্রাইভার কী করে বলবেন মাওবাদীরা করেছে না কে করেছে। চালকের পে<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span> তা বলা সম্ভব নয়। তিনি কী করে জানবেন· তিনি তো ট্রেন চালাচিছলেন। মমতা বলেন, ফিশপ্লেট খোলা ছিল না। গ্যাস কাটার দিয়েও রেললাইন কাটা যায় না। এর পেছনে রয়েছে গভীর ষড়যন্ত্র। সি বি অাই তদন্ত চেয়েছি এই কারণেই। প্রকৃত সত্য বের হবে বলেই। মমতার অভিযোগ, ঘটনার পর যে মন্ত্রীদের কখনও চোখে দেখা যায় না সেই ৪।৫ জন মন্ত্রী হঠাৎ করে ঘটনাস্থলে চলে গেলেন। ভোটের দু’দিন অাগে জঘন্য চক্রান্ত করা হয়েছে। অামাকে প্রচার থেকে দূরে সরিয়ে রাখার জন্য ক্যালকুলেশন করে এই ঘটনা ঘটানো হয়েছে। সি বি অাই তদন্ত হলে সব বেরিয়ে অাসবে। ঘটনার পরেই শোক মিছিল বেরিয়ে পড়ল। বোঝা যাচেছ কী হয়েছে। অামি তো শুনেছি কেন্দ্রীয় স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী অামি যে সি বি অাই তদন্ত চেয়েছি তাতে সহমত হয়েছেন। মমতা বলেন, স্টিফেন কোর্টে যখন এত লোক মারা গেলেন তখন তো শোকমিছিল বের হল না। ঘৃণ্য অপরাধ করেও শোকমিছিল বের করা হয়। যাত্রী তালিকা তো টাঙানোই থাকে। না দেওয়ার তো কিছু নেই। ওদের চক্রান্ত ব্যর্থ করে দিয়ে সকাল-সকাল প্রত্যেককে ভোট দেওয়ার জন্য অাবেদন জানিয়েছেন তিনি। মমতার বক্তব্য, কোনও গুজবে কান দেবেন না। ঘটনার জন্য তিনি ঘুরিয়ে-ফিরিয়ে সি পি এম-কেই দায়ী করেছেন। এদিন কংগ্রেস পরিষদীয় দলনেতা মানস ভুইয়াঁ প্রদেশ কংগ্রেস দপ্তরে বসে বলেন, রেল দুর্ঘটনা নিয়ে বড্ডবেশি রাজনীতি হচেছ। রাজনীতি বন্ধ করার অাবেদন জানান তিনি। মানসবাবু মনে করেন এই সময় দুর্গতদের পাশে দাঁড়ানোটাই কর্তব্য। প্রদেশ কংগ্রেসের প<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span> থেকে ঘটনার উচচপর্যায়ের তদন্তের দাবি জানানো হয়েছে। তিনি বলেন, রাজ্য সরকার ও রেলের মধ্যে কোনও সম্বন্বয় যে নেই এই ঘটনাই তার প্রমাণ। এই দুর্ঘটনা নিয়ে রাজনীতি যাঁরা করছেন তাঁদের ধিক্কার জানাই। </span> </p></td></tr></tbody></table><table width="100%" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td bg="" style="color: rgb(247, 247, 255);" valign="top"><p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> <span padma_font_family_property="datasoft" class="report" style="color: rgb(91, 56, 139);font-size:100%;" >ব়েল দুর্ঘটনা নিয়ে সুশীল সমাজেব় ভূমিকা সমর্থন কব়েন·</span> </p> </td> </tr> <tr> <td bgcolor="#fff7ff"> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td> <p style="text-align: left; margin-left: 0pt; margin-top: 0pt; margin-right: 0pt;"> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: left; margin-left: 5px; margin-top: 5px; margin-right: 5px;"> <span class="normal1" style="font-size:100%;"> </span> </p> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td align="center"> <span style="font-size:100%;"><br /></span></td> </tr> <tr> <td valign="top"> <p style="text-align: justify; margin-left: 10px; margin-top: 5px; margin-right: 10px;"> <span style="text-align: left;font-size:100%;" padma_font_family_property="datasoft" class="normal1" > সৌমিত্র দাস<span style=";font-family:arial;" ><b><span style=";font-family:arial;" ><b padma_font_family_property="arial">: </b> </span></b> </span> কাঁথি, ২৯ মে– ঝাড়গ্রামের সরডিহার কায়দায় এবার দীঘা-তমলুক রেলপথে নাশকতার চেষ্টা। কাঁথি রেল স্টেশনের অনতিদূরে কৃষ<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">্ণ</span>চক বিদ্যুৎ সাব-স্টেশনের পাশে গিমাগেড়িয়ায় দীঘাগামী রেলপথে ৫৮-৫৯ কিমির মধ্যে বেশ খানিকটা জায়গা জুড়ে প্রায় শতাধিক ‘পেনড্রোল ক্লিপ’ খুলে দেয় দুষ্কৃতীরা। ঘটনাটি ঘটে বৃহস্পতিবার রাতে। শুক্রবার ভোরে দীঘা-সাঁতরাগাছি লোকাল ট্রেনটি কপালজোরে অকুস্থল পেরিয়ে যায়। রেল অাধিকারিকদের মতে, দুষ্কৃতীরা বিি<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>প্তভাবে পেনড্রোল ক্লিপ খোলায় ট্রেনটি দুর্ঘটনার কবলে পড়েনি। রেলপথের দু’পাশে লোহার রেলপাতের সঙ্গে সিমেণ্টের স্লিপারগুলিকে অাটকে রাখার জন্য এই পেনড্রোল ক্লিপ লাগানো থাকে। দুষ্কৃতীরা নিছক চুরির জন্য যে এগুলি খুলে ফেলেনি, তার বড় প্রমাণ পেনড্রোল ক্লিপ রেললাইনের পাশেই পড়ে ছিল। শুক্রবার ভোরে দীঘা-সাঁতরাগাছি ট্রেন চলে যাওয়ার পর ঘটনাটি গ্রামবাসীদের নজরে অাসে। গ্রামবাসীরাই কাঁথি থানায় জানান। খবর পেয়ে রেলের অাধিকারিকরা ঘটনাস্থলে অাসেন। দীঘা রেল পুলিসের ভারপ্রাপ্ত ওসি গণেশচন্দ্র করণ কাঁথি থানায় এফ অাই অার দায়ের করেছেন। পুলিস ও রেল দপ্তরের মতে, এে<span padma_font_family_property="Tagore-2" style="font-family:Tagore-2;">ক্ষ</span>ত্রেও একই নাশকতার ছক কষেছিল দুষ্কৃতীরা। শনিবার রেল দপ্তর খুলে ফেলা ক্লিপগুলি লাগানোর ব্যবস্থা করে। গ্রামবাসীদের কেউ কেউ জানিয়েছেন, বৃহস্পতিবার সন্ধেয় অপরিচিত লোকজনকে রেলপথের পাশে ঘুরতে দেখা যায়। ওসি জানান, ঘটনার তদন্ত চলছে। </span> </p></td></tr></tbody></table><span style="font-size:100%;"><br /></span></td></tr></tbody></table><span style="font-size:100%;"><br /></span>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-13835904779257400092009-12-13T10:38:00.001-08:002010-02-23T10:38:24.362-08:00মার্কিন প্রেসিডেণ্ট বারাক ওবামা<p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >যুদ্ধের আ</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >নে ভারত সীমা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > নতুন করে উত্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >প্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > হওয়ার আশঙ্কা দেখা দিয়েছে। মার্কিন প্রেসিডেণ্ট বারাক ওবামা আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে যুদ্ধ জোরালো করে তুলবেন, সে যুদ্ধ প্রসারিত করবেন পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানেও। তঁার নবঘোষিত আফপাক সমরনীতির অঁাচ ভারতকে পোহাতে হবেই।</span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমেরিকা আট বছর ধরে যুদ্ধ চালাচ্ছে আফগানি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে। সে যুদ্ধে চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > জয় বা চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পরাজয় কোনওটাই হয়নি। </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানেই যুদ্ধ সীমাবদ্ধ রাখলে কোনও দিনই আমেরিকার পক্ষে জয়লাভ স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ব হবে না–প্রেসিডেণ্ট ওবামা ক্ষমতায় এসেই তা বুঝেছিলেন। সে জন্যই তিনি ওই Öুদ্ধের সঙ্গে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে জড়িয়ে, তঁার আফপাক নীতি ঘোষণা করেছিলেন। সে নীতি সফল হয়নি বলেই ২ ডিসে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র ওবামা তঁার নতুন নীতি ঘোষণা করেছেন।</span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তঁার আগের আফপাক নীতিতেও ভারতের কথা ছিল না, এ বারও নেই। কি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারতের কয়েক হাজার সৈন্য মোতায়েন আছে, বিরাট আকারের গঠনমূলক কাজও সেখানে ভারত করছে। আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে মার্কিন সৈন্য সরিয়ে নেওয়ার দাবি আমেরিকাতে প্রবল থেকে প্রবলতর হচ্ছে। সেই পরিপ্রেক্ষিতেই প্রধানমন্ত্রী মনমোহন সি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > প্রেসিডেণ্ট ওবামাকে জানিয়েছিলেন, ভারত আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে নড়বে না। সেখানে যে কাজ ভারত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করেছে, তা চালিয়ে যাওয়া হবেই।</span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রধানমন্ত্রী মনমোহন সি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >য়ের এই কথায় প্রেসিডেণ্ট ওবামা মনোবল পেয়েছেন। সে জন্যই আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে যুদ্ধ আরও জোরদার করার সিদ্ধা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > তিনি নিতে পেরেছেন। সেখানে ৬৮ হাজার আমেরিকান সৈন্য যুদ্ধ চালিয়ে যাচ্ছে। ইউরোপের কয়েকটি দেশ, যথা ি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ব্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >টেন, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ফ্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >, ইতালি ইত্যাদিও সেনা পাঠিয়েছে। তারা একযোগে তালিবানের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে লড়ছে। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারতীয় সৈন্যরা যুদ্ধ করছে না। তারা </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু ওই দেশে গঠনমূলক কার্যে নিযুক্ত ভারতীয় অসামরিক কমর্ীদের নিরাপত্তার দায়িে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আছে।</span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > গঠনমূলক কাজও যুদ্ধের অঙ্গ। সেই হিসাবে আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারত আমেরিকার সহযোগী। এ জন্যই প্রেসিডেণ্ট ওবামা তঁার নতুন আফপাক নীতি নির্ধারণের আগে মনমোহন সি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >য়ের সঙ্গে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ারিত আলোচনা করেছিলেন। পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান তাতে ক্ষু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ব্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >।</span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আফগানি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারতের সহযোগিতার </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > কতটা, তা আমেরিকা বোঝে। ২০০৬ সালের শেষ দিকে দু’ জন আমেরিকান সেনাকর্তা, জেনারেল ডেভিড পে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াইউস এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > জেনারেল জেমস এফ অ্যামোস ‘‘আর্মি/মেরিন কোর ফি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >ল্ড </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > ম্যানুয়াল ৩২৪’’ নামে একখানি বই প্রকাশ করেন। সে বইয়ে আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ও ইরাকে পুরানো যুদ্ধনীতি পালটে কোন নতুন যুদ্ধনীতি নিতে হবে, তা বিশদভাবে আলোচনা করেছিলেন। আমেরিকা ওই নতুন নীতি গ্রহণ করেছে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আফগানি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু যুদ্ধের দ্বারা শ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >ত্রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কে পরা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করা যাবে না, এই হল পে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াইউসঅ্যামোসের যুদ্ধাভি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >জ্ঞ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তার নির্যাস। তঁারা বলেছেন, যুদ্ধ চালাতে হবে, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > সেই সঙ্গে আফগানদের মন জয়ও করতে হবে। উত্তম প্রশাসন দিতে হবে, রা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াঘাট, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ল, হাসপাতাত্ম গড়তে হবে। আদালত প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করতে হবে। আইনের মর্যাদা রক্ষা করতে হবে। উন্নয়নমূলক পরিক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >না বা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >বায়িত করতে হবে ইত্যাদি।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >এই নয়া নীতিকে বলা হয়েছে </span><span style="font-family:AAADurga;"> <span padma_font_family_property="Barttimes" style="font-family:Barttimes;">Comprehensive Counter-insurgency (COIN) </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > বা সর্বাঙ্গীণ বিদ্রোহবিরোধিতা। ওবামা ক্ষমতায় এসেই এই নয়া যুদ্ধনীতি মেনে নিয়েছিলেন। এখন পর্য</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > তঁার মত পালটায়নি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > তঁার প্রশাসন বলছে, আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে একই সঙ্গে যুদ্ধ চালানো ও গঠনমূলক কাজ করে যাওয়া–তাও বছরের পর বছর–আমেরিকার পক্ষে স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ব নয়। কেননা, আমেরিকার অর্থনীতি দুর্বল হয়ে পড়েছে। পৃথিবীর সব চেয়ে ঋণী দেশ এখন আমেরিকা। কত ব্যয়ভার তারা বইতে পারে?</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আফগানি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারত গঠনমূলক কাজের দায়ি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > বহন করছে সানন্দে। এ ব্যাপারে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান বা অন্য কোনও দেশের সহযোগিতা আমেরিকা পায়নি। মনমোহন সি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > ওয়াশি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >টনে গিয়ে প্রেসিডেণ্ট ওবামাকে জানিয়েছেন, ভারত আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে জনকল্যাণমূলক কাজ থেকে সরে আসবে না। ওবামা তাতে আ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্বস্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > হয়েছেন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান হয়েছে অতিশয় ক্ষু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ব্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >। কেননা, আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে তাদের দূতাবাস ছাড়া আর কিছু নেই। সেখানে তাদের সৈন্য নেই, অন্য কাজকর্মও নেই। অন্য দিকে, ভারতের আছে ব্যাপক উপি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তি। তাই ক্রোধবশত তারা দু’ বার কাবুলে অবি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত ভারতের দূতাবাস আক্রমণের ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করেছিল। তা ছাড়াও, ভারত বেলুচি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে বিদ্রোহের উসকানি দিচ্ছে, বিদ্রোহীদের অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > ও অর্থ সাহায্য দিচ্ছে, এই নালিশ বার বার জানাচ্ছে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান। তাদের প্রধানমন্ত্রী গিলানি বলেছেন, আফগান সীমা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > থেকে বিদ্রোহী বালুচদের ভারত সাহায্য দিচ্ছে, সে স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র্কে তথ্য ও প্রমাণ তঁারা পেয়েছেন। তঁারা নাকি উপযুক্ত সময়ে সে সব প্রমাণ করবেন। তবে আপাতত করবেন না।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ভারতের এবি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধ ষড়যন্ত্রের সাক্ষ্য ও প্রমাণ প্রকাশ করতে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান কুি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ণ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত কেন, তার কোনও ব্যাখ্যা নেই। তবে, ওবামা প্রশাসন পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের এই অভিযোগকে ফঁু দিয়ে উড়িয়ে দিয়েছে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কয়েক জন উচ্চ পদ</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আমেরিকান ওবামাকে বোঝাতে চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করেছিলেন, আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ভারতের উপি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তির অবসান ঘটানো দরকার, কেননা, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান তাতে খুশি হবে না। অথচ, সন্ত্রাসবাদ দমনের ব্যাপারে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান আমেরিকার মিত্রশক্তি। মিত্রের মন জোগাতে আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে ভারতকে পাততাড়ি গোটানোর নির্দেশ দিতেই হবে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেণ্ট ওবামা এই পরামর্শ অগ্রাহ্য করেছেন। আমেরিকার উচ্চ পদ</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > ব্যক্তিরা আরও পরামর্শ দিয়েছিলেন, কা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ম</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ীর থেকে ভারতীয় ফৌজ সরিয়ে নেওয়ার জন্য চাপ দিতে হবে। কেননা, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের মন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র জন্য সেটা প্রয়োজন। প্রেসিডেণ্ট ওবামা এই পরামর্শও প্রত্যাখ্যান করেছেন। কা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ম</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ীর সমস্যার ব্যাপারে আমেরিকা কোনও রকম হ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ক্ষেপ করবে না বলে তিনি জানিয়েছেন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে তিনি ঢেলে অর্থ ও অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > দিচ্ছেন। ভারত তাতে ক্ষু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ব্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >। কারণ, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান অত্যাধুনিক যে সব অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আমেরিকার কাছ থেকে আজ পর্য</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পেয়েছে, সে সব তারা ভারতের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধেই ব্যবহার করছে। এমনকী, কারগিল যুদ্ধেও তারা আমেরিকান অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > প্রয়োগ করেছিল।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ভারতের আপত্তি সে</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ত্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ও পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে অর্থ ও অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > জোগানো থেকে আমেরিকা বিরত হবে না। বর</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > ওবামা ঘোষণা করেছেন, তিনি পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে আরও বেশি ডলার দেবেন। তঁার শর্ত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু একটাই–পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে তালিবান ও অন্য জঙ্গি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >গঠন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >লিকে নিি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্চহ্ন </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করে দিতে হবে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান এই শর্ত কিছুটা মানতে বাধ্য হয়েছে। তারা তালিবানের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে যুদ্ধ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করেছে। তারা ওই যুদ্ধ চালাচ্ছে ওয়াজিরি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে তথা আফপাক সীমা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >লে। তালিবানের কিছু লোকজন তাতে মারা গিয়েছে বটে, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পাক জওয়ানরাও প্রাণ হারিয়েছে। এ ভিন্ন অন্য ফল মেলেনি।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কারণ, আফগান সীমা</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > এলাকা থেকে তালিবানরা চলে এসেছে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের অন্যান্য জায়গায়। ওই সীমা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > এলাকায় ে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ড্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান বিমানের সাহায্যে আমেরিকা বোমা বর্ষণ করছে। সে জন্যও ওই এলাকা ছেড়ে অন্যান্য এলাকায় আশ্রয় নেওয়া তালিবানদের দরকার ছিল।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >যেমন, তালিবান নেতা মো</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া ওমর দলবল সহ কোয়েটা এলাকায় বাস করছিলেন। সেখান থেকেই তিনি আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে অপারেশন চালাচ্ছিলেন। এখন আমেরিকান ে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ড্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে বালুচি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের ওই এলাকায় বোমা ফেলা হচ্ছে বলে মো</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া ওমর করাচিতে এসে উঠেছেন। করাচি পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের বন্দর নগরী তথা প্রধান বাণিজ্য কেন্দ্র। আমেরিকা আফগান যুদ্ধের জন্য রসদ পাঠায় করাচি বন্দর দিয়ে। অতি জনব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ল ওই নগরীর পর বোমা বর্ষণ করা চলে না। তাই আফগান তালিবানদের পক্ষে করাচি একটা নিরাপদ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমেরিকা আফগানি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে তালিবানদের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে যুদ্ধ চালাচ্ছে, অথচ তাদের প্রধান নেতা মো</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া ওমর সদলে করাচিতে ঘঁাটি গেড়ে বহাল তবিয়তে আছেন! পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের এই দু’মুখো নীতি ক্রমেই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্পষ্ট </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > হয়ে উঠছে। আমেরিকার চাপে তারা পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের তালিবানদের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে যুদ্ধ করছে, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের তালিবানদের তারা মদত দিচ্ছে। উপর</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে তালিবান ছাড়া আরও যে সব জঙ্গি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >গঠন আছে, যথা ত্ম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ক</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >রইতোইবা, জয়েশইমহ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ম</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ ইত্যাদি, তাদের কারও বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া নিচ্ছে না পাক সরকার। এটাই পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের দু’মুখো নীতি।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেণ্ট ওবামা পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের দু’মুখো নীতি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র্কে অবহিত। তিনি তঁার নতুন আফপাক নীতি ঘোষণা করে মঙ্গলবার ওয়ে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ট </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পয়েণ্টের মার্কিন মিলিটারি অাকাদেমি থেকে ৩৩ মিনিটের যে ভাষণ দিয়েছেন, তাতে বলেছেন, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান হল সন্ত্রাসবাদের এপিসেণ্টার। আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে ৬৮ হাজার আমেরিকান সৈন্য থাকা সে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ত্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ও প্রেসিডেণ্ট ওবামা আরও ৩০ হাজার সৈন্য সেখানে পাঠাবেন। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > তারা কতটা কার্যকর হবে, তা নির্ভর করছে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের পর। কারণ, আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের তালিবানদের নিরাপদ আশ্রয় জোগায় পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান। পাক ভূমি থেকেই তালিবানরা আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে অপারেশন চালায়। আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের তালিবানদের সৃি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > হয়েছিল পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের মাদ্রাসা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >লিতে। তাদের লালন পালন করেছে পাক সেনাবাহিনী। সেই ঐতিহ্য এখনও চলছে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ওবামা বলেছেন, তিনি যখন আফপাক নীতি ঘোষণা করছেন, ঠিক সে সময়েই পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান থেকে আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে হামলা চালানো হচ্ছে। সন্ত্রাসবাদ পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে ক্যানসারের মতো আক্রমণ করেছে। সে জন্য অে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াপচার প্রয়োজন। ওবামা মুখে বলেননি, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে অে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াপচারের ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >া তিনি করেছেন। আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের পাশাপাশি পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানেও যুদ্ধ চলবে। তবে, সেখানে আমেরিকান সৈন্য পাঠানো হবে না। সেখানে অদৃশ্য যুদ্ধ চালাবে সি আই এ। আর, আকাশপথে আক্রমণ করবে ে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ড্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান বিমান।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আফগান যুদ্ধের পাশাপাশি পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানেও যুদ্ধ চালানো হবে, কারণ, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানেই রয়েছে সন্ত্রাসবাদের মূল ঘঁাটি। ওবামা আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের চেয়ে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে বেশি বিপজ্জনক বলে মনে করছেন। কেননা, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে রয়েছে পারমাণবিক অে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র ভাণ্ডার। আলকায়েদা ও তালিবান ওই ভাণ্ডার দখল করতে পারলে বিে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >র পক্ষেই মহাবিপদ দেখা দেবে। আমেরিকা হবে আলকায়েদার প্রধান টার্গেট। তাই, ওবামা প্রশাসন আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান নিয়ে যতটা চিি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত, তার চেয়ে অনেক বেশি দুি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান নিয়ে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেণ্ট ওবামা নতুন আফপাক নীতি ঘোষণা করায় পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান ততোধিক দুি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্চন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >াগ্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > হয়ে পড়েছে। পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের সামরিক কর্তারা ওবামার ঘোষণায় ক্ষু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ব্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >। আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে নতুন করে সৈন্য পাঠানোর বিরোধিতা করেছেন তঁারা। পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে সি আই এর কার্যবৃদ্ধিও তঁাদের পক্ষে মেনে নেওয়া কঠিন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তা ছাড়া, ওবামা বার বার বলেছেন, তিনি পাকি</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে সাহায্য দানের পরিমাণ তিন </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ণ বাড়াচ্ছেন বটে, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু ব্ল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >্যা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ক চেকে তিনি সই করবেন না। অর্থাৎ, তিনি যে সব শর্ত দিয়েছেন, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান তা অক্ষরে অক্ষরে পালন করছে কি না, তা দেখে তিনি ডলার পাঠাবেন। নি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঃ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >শর্ত দান হবে না। আমেরিকা চোখ বুজেও থাকবে না।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তাই, আমেরিকার নতুন যুদ্ধ পরিক</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >না </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে নিয়েই নয়, পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকেও সমানভাবে জড়িত করা হয়েছে ওই পরিক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >নায়। এমনকী, আফগানি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানের চেয়েও বেশি </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > দেওয়া হয়েছে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:AAADurga;font-size:85%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমেরিকার এই নয়া পরিক</span><span style="font-family:AAADurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >না ভেে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > দিতে পাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান নানা পরিি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >তি সৃি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করতে পারে। চীনের সহযোগিতায় তারা ভারত সীমা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >কে উত্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >প্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" > করে তুলতে পারে। ভারতের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;" padma_font_family_property="AAADurga" >দ্ধে চীনপাকি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ানের যৌথ আক্রমণের কথা ভেবে ভারত সরকার উদ্বিগ্ন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-73079866586740365442009-12-13T10:36:00.000-08:002009-12-13T10:37:53.367-08:00প্রেসিডেিন্সর হৃতগৌরব ফিরিয়ে আনবে?<span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;color:#405f60;" >সাতের দশক থেকেই ক্রমশ প্রেসিডেি</span><span style="color:#405f60;"><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ন্স</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" > কলেজের </span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >স্ব</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >াতন্ত্রকে ক্ষুণ্ণ করার স</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ং</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >গঠিত আয়োজন চলেছে। স</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ম্প্র</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >তি প্রেসিডেি</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ন্স</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >কে বি</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >শ্ব</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >বিদ্যালয়ে উন্নীত করার সিদ্ধা</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ন্ত </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >নেওয়া হয়েছে।</span><span style="font-size: 20pt;font-family:AAADurgax;" > </span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >এই পদক্ষেপ কি প্রেসিডেি</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ন্স</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >র </span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >হৃ</span><span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurga;" >তগৌরব ফিরিয়ে আনবে? আলোচনা করেছেন দুই বিশি</span><span padma_font_family_property="AAADurgax" style="font-size: 20pt; text-align: left;font-family:AAADurgax;" >ষ্ট </span></span><span style="font-family:AAADurga;"> <span padma_font_family_property="AAADurga" style="font-size: 20pt; text-align: left;color:#405f60;" >শিক্ষাবিদ।</span></span> <span style="font-family:AAADurga;font-size:6;"> </span><p align="center"><span style="font-family:AAADurga;font-size:6;"><span style="text-align: left;color:#000080;" padma_font_family_property="AAADurga" >অতীন্দ্রমোহন </span></span> <span style="color:#000080;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:6;" padma_font_family_property="AAADurgax" > গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:6;" padma_font_family_property="AAADurga" >ণ<br /> </span></span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;color:#800080;" padma_font_family_property="AAADurga" >( বিশি</span><span style="color:#800080;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" > পরিস</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >খ্যানবিদ, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span></span><span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"><span style="text-align: left;color:#800080;" padma_font_family_property="AAADurga" > কলেজের প্রাক্তন অধ্যাপক)</span></span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজের বয়স প্রায় ২০০ বছর হতে চলল। ১৮১৭ সালে হিন্দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজ নাম নিয়ে এর যাত্রা </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >। তখন সেখানে পড়তে পারত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ধু হিন্দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >ম্ভ্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >পরিবারের পুত্র স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানরা। আর সেটি ছিল একটি বেসরকারি প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান। ১৮৫৫ সালে এটি সরকারের হাতে চলে যায়। হিন্দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজের সিনিয়র অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শ প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজ নাম গ্রহণ করে, জুনিয়র অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শ হয় হিন্দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ল। প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজের দরজা তখন থেকেই অন্য স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >দায়ের ছাত্রদের জন্যও খুলে যায়। ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >হু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বছর পর ১৯৪৪ সাল থেকে ছাত্রীদেরও ভরতি করা হতে থাকে। তার দীর্ঘ ইতিহাসে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজে নানা পরিবর্তন হয়েছে। কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রথম থেকেই এখানে পঠনপাঠনের মান উঁচু ছিল। ি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ব্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >টিশ আমলেও যেমন, </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াধীনতাপরবতর্ী সময়েও তেমনি, উৎকৃ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শিক্ষকমণ্ডলী ও গবেষকদের কল্যাণে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ক্রমে প্রাচ্যের অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ব্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >জ হিসেবে খ্যাতিলাভ করে। কলেজের বিতর্কসভা, সেমিনার, বার্ষিক পত্রিকা– সব কিছুর মধ্যেই বিশি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তার ছাপ থাকত।</span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র ইতিহাস বিগত শতকের সাতের দশক পর্য</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >উত্তরোত্তর উন্নতির ইতিহাস। সাতের দশকের শেষভাগে নতুন সরকার ক্ষমতাসীন হওয়ার পর কলেজ কিছু বাধার স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ম</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ুখীন হয়। শাসকদলের নেতারা বলতে আর</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ভ </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >করেন, অন্য কলেজ বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত হবে, আর প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >মাথা উঁচু করে থাকবে– এটা তঁাদের সমাজবাদী ধ্যানধারণাতে চলতে পারে না। দুই নেতা, রবীন্দ্রনাথ ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াচার্য এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শিক্ষামন্ত্রী শ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ু ঘোষ তো জোর গলায় বত্মেছিত্মেন, তঁাদের কাছে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ও অন্য কলেজের </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান একই </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রে। তাই প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >যেসব সুযোগসুবিধা পেয়ে এসেছে সে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >লি আে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কমিয়ে আনা হবে।</span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >এর প্রথম লক্ষণ দেখা গেল যখন প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র নামী অধ্যাপকদের অনেককে মফস্সলের কলেজে বদলি করা হল এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তঁাদের </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে অপেক্ষাকৃত নি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ন </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >মানের শিক্ষকদের কলেজে নিয়ে আসা হল। ফলে নামী অধ্যাপক অনেকে সরকারি চাকরি ছেড়ে দিলেন, অনেকে কোনও বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ে চলে গেলেন। কেউ কেউ বা অপেক্ষাকৃত ভালো বেসরকারি কলেজে যোগ দিলেন। এভাবে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজের পঠনপাঠন অনেকা</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শে ক্ষতিগ্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >হল। নতুন অধ্যাপকরা অনেকে রাজনীতিতে বেশি সময় ব্যয় করতেন, অধ্যাপনার কাজ তঁাদের কাছে গৌণ হয়ে দঁাড়াল। প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজের একটা বৈশি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >্য হল ভরতির পরীক্ষা। তঁারা বার বার চে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করলেন, এ পরীক্ষা তুলে দেওয়ার। ছাত্রছাত্রীদের বাধা দানের ফলে সেই চে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া সফল হয়নি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >যেটা বড় কথা প্রবীণ শিক্ষকরা নতুন শিক্ষকদের খানিকটা ভয়ের চোখে দেখতেন। </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ভাবতই প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র শিক্ষাগবেষণার কাজ বাধাপ্রা</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >প্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >হল। পরীক্ষার ফল হয়তো তেমন খারাপ হল না, কারণ প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র ছাত্রছাত্রীদের মেধা যে আগের চেয়ে কমে গেল তা নয়। সেই মেধার জোরে এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রবীণতর শিক্ষকদের সাহায্য নিয়ে তারা পরীক্ষায় অনেকটা আগের মতোই ভালো ফল করতে লাগল। তবে অতি স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তি এই দিকটাও ক্ষতিগ্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >হতে আর</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ভ </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >করেছে। গবেষণার কাজ অনেক বিভাগে প্রায় বন্ধ হয়ে গিয়েছে। </span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমরা যারা একই সঙ্গে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র প্রাক্তন ছাত্র এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >শিক্ষক, তারা কলেজের দুরব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া লক্ষ করে চে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করেছি সীমিত ক্ষমতা নিয়ে বাধাদানের জন্য। বিভিন্ন পত্রপত্রিকায় প্রবন্ধ লিখে, প্রচার পুি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কা বের করে সাধারণ মানুষকে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কট স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র্কে অবহিত করার প্রয়াস নিয়েছি। একবার অবসরপ্রা</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >প্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >অশীতিপর চার অধ্যাপক সুবোধচন্দ্র সেন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গুপ্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >, সুশোভনচন্দ্র সরকার, রবীন্দ্রকুমার দাশ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গুপ্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ও ভবতোষ দত্ত আমাদের অনুরোধে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র অসুবিধা স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র্কে অবহিত করার জন্য প্রাক্তন মুখ্যমন্ত্রী জ্যোতি বসুর সঙ্গে দেখা করতে মহাকরণে গিয়েছিলেন। জ্যোতিবাবু তঁাদের </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" > স্পষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ই বলেছিলেন, দলের দিক থেকে বাধা আছে, তাহলেও তিনি চে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া করবেন দেখতে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র জন্য কী করা যেতে পারে। এতে অবশ্য অব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ার বিশেষ পরিবর্তন হয়নি। </span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমাদের দৃি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >পড়েছিল ইউ জি সি’র প্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াবিত অটোনমাস কলেজ ধারণাটির উপর। অটোনমাস কলেজ হলে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ছাত্রছাত্রী নির্বাচনে, শিক্ষকশিক্ষিকা নিয়োগে, পরীক্ষাগ্রহণ ও তার ফল প্রকাশে </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াধীনতা পাবে। সঙ্গে সঙ্গে ইউ জি সি’র অনুদানের পরিমাণও বৃদ্ধি পাবে। আমরা এটা নিয়ে কিছু সভাসমিতিতে বলেছি, প্রচারপুি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কা বের করেছি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ীকার করতে হবে, আমরা বিশেষ সফল হইনি। বিভিন্ন কমিটি ও কমিশন শিক্ষা স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র্কে যেসব প্রতিবেদন বের করেছেন যেমন, উদগঁাওকর কমিটি, গণি কমিটি, ভবতোষ দত্ত কমিশন ইত্যাদিতে অটোনমির </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >পক্ষে জোর সুপারিশ করা হয়েছে। কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র প্রেক্ষিতে রাজ্য সরকারের দৃি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ভঙ্গির বিশেষ পরিবর্তন ঘটেনি। আমরা এটা লক্ষ করে শঙ্কিত যে অনেক বিভাগের শূন্যপদ পূরণ করার ব্যাপারে সরকার গড়িমসি করছে। উচ্চতর পদ খালি রেখে তার পরিবর্তে নি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তর পদে লোক নিয়োগ করা হচ্ছে। </span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >এই পটভূমিতেই স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তি প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কে বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ের মর্যাদা দেওয়ার ঘোষণা হয়েছে। সেই ঘোষণায় আমরা আনন্দিত। বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয় হলে অটোনমির সুবিধা</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >লি তো পাওয়া যাবেই, তদুপরি প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তার কাজকর্ম প্রসারিত করার একটা বড় সুযোগ পাবে। ইউ জি সি’র কাছ থেকে অনুদান অনেক বেশি মাত্রায় পাওয়া যাবে। নতুন নতুন বিভাগ খোলা যাবে। </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াতকনি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ন </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ও </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াতকোত্তর উভয় দিকের পঠনপাঠন ও গবেষণায় দৃি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >দেওয়া যাবে। গ্রন্থাগারের জন্য নবপ্রকাশিত বই ও জার্নাল কেনা যাবে। ন্নতি হবে ত্ম্যাবরেটরিরও।</span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তদুপরি সরকার ও কলকাতা বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয় উভয়ের কাছে সব ব্যাপারে নির্ভরতা থেকে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" > মুক্ত হবে। এখন প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র কোনও শিক্ষক যদি সেমিনার, সিে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াজিয়ামে যেতে চান– দেশেই হোক বা বিদেশেই হোক, তাহলে শিক্ষা দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >প্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রের কাছে তঁাকে বারে বারে গিয়ে তদ্বির করতে হয়। বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয় হলে এই যন্ত্রণা ও হয়রানি থেকে মুক্ত থাকা যাবে। পরীক্ষাগ্রহণ ও তার ফল ঘোষণা অনেক তাড়াতাড়ি করা যাবে। </span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমরা এটা লক্ষ করে অবাক হচ্ছি যে কিছু অধ্যাপক ও অন্যান্য কিছু শিক্ষানুরাগী চাইছেন, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >যেরকম চলছে, তেমনই চলুক। সব শিক্ষা প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে একই </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রে নামিয়ে আনলে রবীনবাবু ও শ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ুবাবু যেমন চাইছিলেন– সেটা যে সমাজতান্ত্রিক ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া হয় এমন কথার কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >সমর্থন সাবেক সোভিয়েত ইউনিয়ন বা চীন প্রজাতন্ত্রের দিকে তাকালে পাওয়া যায় না। ওই সব জায়গাতেও কিছু শিক্ষা প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানকে বিশেষ মর্যাদা দেওয়া হয়। তার ফলেই সেখানে শিক্ষার মান গর্ব করার মতো। সাধারণ বাঙালিও তো প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >নিয়ে একটু গর্ব অনুভব করতে পারেন! সেই কারণেই আমরা চাই, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আবার </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >মহিমায় প্রতিি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ত হোক!</span></p> <p align="center"><b><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:7;color:#ff0000;" padma_font_family_property="AAADurga" > কাজে লাগানো হোক প্রাক্তনীদেরও<br /> </span></b><span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"><span style="text-align: left;color:#000080;" padma_font_family_property="AAADurga" >সুজয় মুখোপাধ্যায় </span><br /> <span style="text-align: left;color:#800080;" padma_font_family_property="AAADurga" >(অর্থনীতির অধ্যাপক </span></span> <span style="color:#800080;"><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ল্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" > অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ফোর্ড বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়)<br /> </span></span><span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> <img src="http://bartamanpatrika.com/images/presi_festiv.jpg" width="566" border="0" height="271" /></span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমি প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কলেজে পড়েছি ১৯৮৩ থেকে ১৯৮৬ পর্য</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >। অর্থনীতি অনার্স। এখনকার কথা সেভাবে বলতে পারব না। তবে আমরা যখন কলকাতার ওই প্রাচীন, ঐতিহ্যশালী কলেজটিতে পড়তাম, তখন সেখানকার অর্থনীতি বিভাগের মান ছিল বিে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র যে কোনও সেরা কলেজবি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ের সঙ্গে তুলনীয়। এমনকী এখন আমি যে বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ে শিক্ষকতা করি, সেই অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ফোর্ডের সঙ্গেও চলে তার তুলনা। অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ফোর্ড বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ের </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াতক </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রে পড়াশোনার প্রধান বৈশি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >্য ছোট ছোট কলেজকে কেন্দ্র করে টিউটোরিয়াল ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >া (টিউটস)। যার মূল মন্ত্র হল, প্রত্যেক ছাত্রছাত্রীর প্রতি শিক্ষকদের আ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রিক</span><span style="font-family:AAADurgax;font-size:180%;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >দৃি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >, সহমর্মিতা। প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" > ভারতের </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >টিকয়েক কলেজের অন্যতম যেখানে এই </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াডিশন চালু রয়েছে। এটা অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ফোর্ডের ছাত্রশিক্ষক আকাদেমিক ঘনি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তার পরিবেশের কথা মনে পড়িয়ে দেয় (আমাদের সময়ে তো বটেই)। হলফ করে বলতে পারি, </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াতক </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রে যে অমূল্য শিক্ষা আমি পেয়েছি, তার চালিকাশক্তি ছিলেন তিনজন সাধারণ শিক্ষক– অধ্যাপক দীপক বন্দ্যোপাধ্যায় (ডি বি), মিহির রক্ষিত এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >নবেন্দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >সেন। এঁরা ছিলেন অর্থনীতির দিকপাল শিক্ষক। অর্থনীতিতে দেশসেরা পণ্ডিতও। গভীর মেধামনন নিয়ে যুক্ত ছিলেন </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >গ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ীর আকাদেমিক গবেষণায়। কলকাতা বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ের ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াপচা পাঠ্যক্রমের বাইরে গিয়ে যে ধরনের শিক্ষা তঁারা আমাদের দিয়েছেন, তা ছিল অত্য</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আধুনিক ও শ্রমল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ব্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >। দেশ বা বিদেশের যে কোনও সেরা শিক্ষা প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানে এমন ধরনের কোর্স পড়ানো হয়ে থাকে। তঁাদের হাতেই বেড়ে উঠেছেন এমন কিছু অর্থনীতিবিদ, যঁারা বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >জুড়ে হরেক </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ত্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >পূর্ণ পদ অল</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >কৃত করে মেধার আলো ছড়াচ্ছেন। ওই সব শিক্ষকের আ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রিক প্রেরণাই তো আমাদের উজ্জীবিত করেছিল। </span></p> <span style="font-family:AAADurga;font-size:180%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >গত কয়েক বছরে আমার পুরানো কলেজের অর্থনীতি বিভাগে কয়েকটা লেকচার দেওয়ার সুযোগ হয়েছে। গে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ট </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >লেকচারার হিসাবে। আমার শিক্ষক প্রয়াত দীপক বন্দোপাধ্যায়ের উপদেশ, বিভাগীয় প্রধান অধ্যাপক অমিতাভ চে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াপাধ্যায় এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >পুরানো বন্ধ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >অধ্যাপক অভিজিৎ দত্তের আমন্ত্রণে। আমাকে চমৎকৃত করেছে ছাত্রছাত্রীদের মান এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >সিরিয়াস আকাদেমিক চর্চায় তঁাদের আগ্রহ। ছাত্রছাত্রীরা আমাদের সময় যেমন ছিল, এখনও তেমনই আছে। এটা বদলায়নি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তাদের বেড়ে ওঠার পরিবেশ যে আমাদের তুলনায় ভিন্ন, সেটা </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্পষ্ট </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বুঝতে পেরেছি। জেনেছি, গত কয়েক বছরে এই ‘এলিট’ শিক্ষা প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ানটি সমস্যায় জেরবার। তার সঙ্গে রয়েছে লাগাতার রাজনৈতিক হ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ক্ষেপ এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >আমলাতান্ত্রিক লাল ফিতের ফঁাস। প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয় হলে প্রথমেই উচিত সেরা শিক্ষকদের সেখানে রেখে দেওয়া এব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >তার সঙ্গে সেরা শিক্ষকদের নিয়োগ করা। শিক্ষার মান বজায় রাখা বা বাড়ানোর জন্য এটা অত্য</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >জ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রি। তার পরেই আসবে পরিবেশ তৈরির কাজ। পড়াশোনার পরিবেশটা হওয়া উচিত আ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >রিক ও প্রথামুক্ত। ছাত্রছাত্রীরা শিক্ষাগ্রহণের পাশাপাশি যাতে গবেষণা ও বৌদ্ধিক চর্চায় যুক্ত থাকতে পারে, তার জন্য। কোনও ‘সেণ্টার অব এ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >লে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >’এ এটাই দ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্তু</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র। বি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >বিদ্যালয়ের মর্যাদা মেলার পর উপযুক্ত রসদ, রাজনীতি, আমলান্ত্রিকতা মুক্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >াধীন পরিচালন ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ার ব্যাি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >প্ত</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র জোরে</span><span style="font-family:AAADurgax;font-size:180%;"> </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >সেটাকে ওই রকম একটি ‘উৎকর্ষ প্রতি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ান’ হিসাবে গড়ে তোলা উচিত। আর রয়েছেন কলেজের হীরের টুকরো প্রাক্তনীরা। যঁাদের নিয়ে কোনও প্র</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >শ্ন</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ই</span><span style="font-family:AAADurgax;font-size:180%;"> </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >উঠতে পারে না। এঁদেরও ঠিকঠাক ও স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >হত উপায়ে কাজে লাগাতে হবে। </span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >হৃ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >দয়ের অ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্তঃস্থ</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >ল থেকে এই উদ্যোগটাই চাইছি আমি। আর তাকিয়ে আছি, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgax;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >র গৌরববৃদ্ধির যে</span><span style="text-align: left;font-family:AAADurgaxx;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurgaxx" >জ্ঞ </span> <span style="text-align: left;font-family:AAADurga;font-size:180%;" padma_font_family_property="AAADurga" >নিজেকে শামিল করার দিকে। যদি এই সাফল্যের সামান্য ভাগীদার আমিও হতে পারি! </span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-2493694726921394412009-12-13T10:27:00.000-08:002009-12-13T10:29:06.352-08:00প্রেসিডেিন্সর জমি বেচে দেওয়ার ছক রাজ্যের<span style="font-size:100%;"><b> </b></span><span style="font-family:Aaadurga;font-size:100%;"> </span><p align="justify"><span style="font-size:100%;"><span style="background-color: rgb(128, 0, 0);"><span style="color:#ffffff;"> </span></span></span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >খোদ প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের জমি ও বাড়ি বেসরকারি হাতে বেচে দেওয়ার ছক করছে রাজ্য সরকার। প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজকে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ে ন্নীত করার জন্য Ö বিত্মটি (প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ইনিভার্সিটি বিত্ম ২০০৯) রাজ্য সরকার বিধানসভায় পেশ করতে চত্মেছে, তার ৪ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ধারার ২০ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারায় রাজ্য সরকারের এই অপচে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াটি ধরা পড়েছে। </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু তাই নয়, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজ বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ে ন্নীত হত্মে, সেখানে সি পি এমবিরোধী শিক্ষক এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অশিক্ষক কর্মচারীদের দমন করার ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াও এই বিত্মে রাখা হয়েছে। এই বিত্মের ৩২ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ধারার ৪ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারায় বত্মা হয়েছে, কোনও শিক্ষক এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অশিক্ষক কর্মচারীর সঙ্গে কোনও বিষয়ে Öদি বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময় কর্তৃপক্ষের বিবাদ বাধে, তাহত্মে সেই শিক্ষক বা অশিক্ষক কর্মচারী আদাত্মতের দ্বার</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >হতে পারবেন না। বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময় দ্বারা গঠিত একটি </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্মের কাছে তঁাকে Öতে হবে। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সেই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্মের রায়ই চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বত্মে তঁাকে মেনে নিতে হবে। এছাড়া, এই বিত্মে আরও এমন কিছু ধারা আছে, Öার ফত্মে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের ঐতিহ্যই বিপন্ন হয়ে পড়বে। গত ১ ডিসে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র রাজ্যের চ্চ শিক্ষামন্ত্রী এই বিত্ম স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্রা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সরকারি গেজেটটিতে </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াক্ষর করেছেন।</span></p> <span style="font-family:Aaadurga;font-size:100%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ইনিভার্সিটি বিত্ম ২০০৯এর ৪ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ধারার ২০ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারায় ক্ষমতা স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র্কে বত্মা হয়েছে– </span><span padma_font_family_property="Barttimes" style="font-family:Barttimes;font-size:100%;">'to acquire, hold and dispose of property, movable and immovable and to make grants and advances for furthuring any of it's objectives.' </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অর্থাৎ, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের Öাবতীয় </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবরঅ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি অনায়াসেই বিক্রি করা Öাবে। এই পধারার পর ২২ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারায় বত্মা হয়েছে–‘</span><span padma_font_family_property="Barttimes" style="font-family:Barttimes;font-size:100%;">to accept grants and to raise loans or to accept loans from Central Govt. or any State Government or the University Grants Commission and with approval of the State Government also from the other sources.' </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অর্থাৎ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" > শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু সরকার বা বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময় ম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >ঞ্জু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রি কমিশন নয়, অন্য সূত্র থেকে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময় ঋণ অথবা অনুদান গ্রহণ করতে পারবে।</span></p> <span style="font-family:Aaadurga;font-size:100%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিত্মের ৪ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ধারার এই দুটি পধারা নিয়েই ওয়াকিবহাত্ম মহত্ম প্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ন </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তুত্মেছে। ওয়াকিবহাত্ম মহত্ম বত্মছে, এই বিত্মটি পাশ হয়ে গেত্মেই প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র Öাবতীয় </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবরঅ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি বেচে দেওয়ার অধিকার এই বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের কর্তৃপক্ষের হাতে বর্তে Öাবে। নানা ছুতোনাতায় তারা তখন সেই </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবরঅ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি বেচে দেওয়ার চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করবে। ২২ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারায় সরকার ছাড়াও অন্য সূত্র থেকে Ö ঋণ বা অনুদান গ্রহণ করার কথা বত্মা হয়েছে, সেই ঋণ বা অনুদান গ্রহণ করার ক্ষেত্রে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবরঅ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তির বিনিময়ে তা গ্রহণ করতে আর বাধা থাকবে না। আর প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি বত্মতে বোঝায় তার জমি ও বাড়ি। ওয়াকিবহাত্ম মহত্ম বত্মছে, এর আগে একবার এক বৃহৎ ব্যবসায়ী গো</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ী কত্মকাতা বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ে অনুদানের মাধ্যমে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি অধিগ্রহণের চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করেছিত্ম। তখন অধ্যাপক সমিতির বাধার ফত্মে তা স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ব হয়নি। Öদিও তাদের ওই প্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবে মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াচাÖর্ রাজি ছিত্মেন। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময় ২০০৯ বিত্মে সেই প্রক্রিয়াকেই আইনি </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রূ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >প দেওয়ার জন্য কায়দা করে এই ধারা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্মি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >Öাজিত করা হয়েছে। এছাড়াও ওই বিত্মের ফাইনানসিয়াত্ম মেমোরে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ড</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ামে বত্মা হয়েছে– বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের আর্থিক স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ান বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়কেই করতে হবে। ওয়াকিবহাত্ম মহত্মের আশঙ্কা, এইসব মিত্মিয়ে </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি অর্থাৎ প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কত্মেজের জমিবাড়ি বেচে অথবা তা প্রোমোটি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করে টাকা জোগাড় করার অপচে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াটি প্রচ্ছন্নভাবে ত্মুকিয়ে রয়েছে। এই বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের জন্য রাজ্য সরকার মাত্র ১০ কোটি টাকা বরা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >দ্দ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করেছে। ১০ কোটি টাকায় কোনও বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের কাজ চাত্মানো স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ব নয়। আর তখনই প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবরঅ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াবর স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তিতে হাত পড়বে বত্মেই আশঙ্কা ওয়াকিবহাত্ম মহত্মের।</span></p> <span style="font-family:Aaadurga;font-size:100%;"> </span><p align="justify"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এই বিত্মের আর একটি মারাত্মক দিক হচ্ছে ৩২ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ধারার ৪ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পধারা। ওখানে </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্পষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ই বত্মা হয়েছে তিন সদস্যের একটি </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্ম গঠন করা হবে। এই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্মের চেয়ারম্যান হবেন বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের আচাÖর্র ঠিক করা প্রতিনিধি। এছাড়া দুজন থাকবেন বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের শিক্ষক এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অশিক্ষক কর্মচারীদের ভিতর থেকে। কোনও বিবাদ দেখা দিত্মে আদাত্মতে Öাওয়া Öাবে না। এই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্মের কাছে Öতে হবে। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াইব্যুনাত্মের রায়ই চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বত্মে ধরা হবে। ওয়াকিবহাত্ম মহত্ম বত্মছে, এর অর্থ কোনও রকম বিরোধী মনোভাবাপন্ন শিক্ষক বা কর্মচারী Öাতে আইনগত সুবিধা না নিতে পারেন, তার ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া পাকা করে ফেত্মা হত্ম। এতে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যাত্ময়ের শিক্ষকঅশিক্ষক কর্মচারীদের দত্মদাসে পরিণত করার কাজই আরও সু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ভাবে করতে চাইছে শাসক পক্ষ।</span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-72679954467155720612009-12-08T09:21:00.000-08:002009-12-13T10:36:09.527-08:00তিন দশকের রাজত্বে সিপিএম শিক্ষাকেই সবচেয়ে বড় সর্বনাশ করে গেল<p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শিক্ষাই জাতির মে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দণ্ড। শিক্ষা না থাকলে দেশের দশের উন্নতি হয় না। শিক্ষা হল মানুষের অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র্নিহিত শক্তির বিকাশ। ছোটবেলার রচনায় এমন সব লাইন যে কত বার লিখেছি, তার ইয়ত্তা নেই। তখন এ সব যে খুব বুঝে জেনে লিখেছি, তা নয়। রচনা বই আর এ দিক সে দিক থেকে টুকে মুখ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করে পরীক্ষা পার হয়েছি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বড় হয়ে বুঝেছি, আমাদের জীবনের সর্ব </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রে শিক্ষার মূল্য কতখানি! উপযুক্ত শিক্ষা ছাড়া মানুষ কত অসহায়! এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এটাও বুঝতে পেরেছি, একটা জাতকে পঙ্গু করে বশ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বদ বানাতে চাইলে তার শিক্ষার জগৎটাকে তছনছ করে দেওয়াই যথে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >। অশিক্ষিত আর অর্ধশিক্ষিতের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >খ্যা যত বাড়ে, মধ্যমেধা যত ছড়ায়, ক্ষমতাসীন রাজনীতিকদের তত সুবিধা। শিক্ষাগতভাবে দুর্বলদের বেশির ভাগই নিজের পর ভরসা রাখতে পারেন না। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, তঁাদের নানাবিধ চাহিদা তো থাকেই। সেই চাহিদা পূরণ করতে তঁাদের অনেকেই চান একটা অবল</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন। ক্ষমতাসীনরা নানান টোপ দিয়ে সহজেই এঁদের বাগে আনতে পারেন। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শর্টকাটে অনেক কিছু পাওয়ার লোভে কালক্রমে এঁরা ক্ষমতাসীন রাজনীতির ‘দাসে’ পরিণত হন। তখন এঁদের দিয়ে ক্ষমতাসীনরা কম কথায় অনেক ‘কাজ’ করিয়ে নিতে পারেন, ক্ষমতার বিভিন্ন </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রে এঁদের ‘প্রোজে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ক্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >’ করে সমাজ এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সাধারণ মানুষের একটা বড় অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শকে নিয়ন্ত্রণ করতে বা দলে টানতে পারেন। তাতে, ক্ষমতায় টিকে থাকার কাজটা অনেক সহজ হয়ে যায়। আর, সেই সঙ্গেই জাতির মে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দণ্ডটি দুর্বল থেকে দুর্বলতর হতে থাকে। ক্ষমতাসীনদের অন্যায় কাজের সমালোচনা করা বা তঁাদের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দ্ধে প্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ন </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তোলা, প্রতিবাদ করার লোকের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >খ্যাও একই অনুপাতে কমতে থাকে। ক্ষমতাসীনদের একচেটিয়া অধিকার, সর্বময় কর্তৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারের পথটিও সুগম হয়ে যায়। কেবল, স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্লষ্ট </span></span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;font-size:100%;" padma_font_family_property="Aaadurga" > জাতটা শিক্ষাগত দুর্বলতায় পিছিয়ে পড়তে থাকে সব দিক থেকে।</span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > </span><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" > <span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিগত তিন দশকেরও বেশি সময় ধরে শিক্ষা নিয়ে বাম </span><span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ফ্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণ্টের তথা সি পি এমের বিচিত্র ক্রিয়াকলাপ দেখতে দেখতে আমার এই কথা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লোই মনে হয়েছে। সত্তরের দশকে ক্ষমতায় আসার পর বাম </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ফ্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণ্ট যে তিনটি ক্ষেত্রে সব চেয়ে বেশি </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দেওয়া হবে বলে প্রচুর ঢাকঢোল পিটিয়েছিল, ‘শিক্ষা’ ছিল তার অন্যতম। বাকি দু’টি ছিল ভূমি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্ক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার ও </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য পরিষেবার উন্নয়ন। আমরা আজ সকলেই জানি, ভূমি স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্ক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ারের ক্ষেত্রে বিনয় চৌধুরির মতো মানুষ থাকায় কিছুটা সাফল্য এই সরকার দেখাতে পারলেও দিনের পর দিন </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য পরিষেবার কী দশা করেছেন তঁারা! গত কয়েক দশকে </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য পরিষেবার হাল কোথায় গিয়ে ঠেকেছে, তা আজ যে কোনও হাসপাতাল বা </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য কেন্দ্রে গেলেই বোঝা যায়। ডাক্তার নেই। থাকলেও তঁাকে অনেক সময়ই পাওয়া যায় না। হাসপাতালের বেড পেতে দালাল ধরতে হয়। না হলে বেড পাওয়া যায় না। প্রয়োজনীয় ওষুধপত্র নেই। দামি দামি মেশিন ঠিকঠাক দেখভালের অভাবে বছরের পর বছর খারাপ হয়ে পড়ে থাকে। সাফাইয়ের বালাই প্রায় নেই। ফলে চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্যকর পরিবেশেই চলে চিকিৎসার প্রহসন। মো</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >দ্দ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া কথা, গোটা </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াটাই কার্যত ভেঙে গিয়েছে। মন্ত্রীর পর মন্ত্রী এসেছেন, কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রাজ্যের </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্যচিত্রটি বদলায়নি এতটুকু।</span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তবে, অদূর ভবিষ্যতে ক্ষমতা বদল হলে অন্য দল এসে এই ছবিটা বদলে দিতেও পারে। বলছি, যদি তঁাদের সদিচ্ছা থাকে, তা হলে আগামী দু’চার বছরে রাজ্যের </span><span style="font-family:Aaadurga;"> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য পরিষেবার চিত্রটা তঁারা বদলে দিতেই পারেন। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শিক্ষার ক্ষেত্রে সি পি এম বাম </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ফ্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণ্টের নামে যে ভয়</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কর সর্বনাশটা করে গেল, তা থেকে চট করে আমাদের মুক্তি দিতে কেউ পারবেন না। হাজার চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করলেও না। কারণটা সহজেই অনুমেয়। শিক্ষাটা তো আর কটা কলকবজা এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কিছু লোকজনের ব্যাপার না। শিক্ষা একটা সুশৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঙ্খ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ল নিবিড় পরিক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >নাসমৃদ্ধ ধারাবাহিক ব্যাপার। গত তিন দশকেরও বেশি সময় ধরে সি পি এম শিক্ষা নিয়ে ছেলেখেলা করতে গিয়ে তার মান এমন জায়গায় নামিয়ে এনেছে, এত অর্ধশিক্ষিত তৈরি করেছে এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তঁাদের অনেককে কেবল রাজনৈতিক </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার্থসিদ্ধির জন্য এমন সব পদে বসিয়ে দিয়েছে যে, গোটা ব্যাপারটাই আজ তালগোল পাকিয়ে গেছে। এই জট হয় তো চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করলে খোলা যাবে। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, যে লক্ষ লক্ষ ছেলেমেয়ের শিক্ষার মে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দণ্ড </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু গবেষণা করতে গিয়ে তঁারা নড়বড়ে করে দিয়ে গেলেন, সে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লো কীভাবে মজবুত করা যাবে?! কীভাবে সি পি এমের শিক্ষা স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্রা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >হঠকারী সিদ্ধা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তগু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লির মারাত্মক ফল বদলানো যাবে?!</span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আমরা জানি, মানুষ দেখে শেখে অথবা ঠেকে শেখে। সি পি এমের শিক্ষাবিদরা বা নেতারা, আমার মনে হয়, এ সব কিছুর বাইরে। বিশেষত, আমাদের স</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্কৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তিবান মুখ্যমন্ত্রী বুদ্ধদেব ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াচার্য তো মনে হয় সব কিছুর ঊর্ধ্বে। Öখন যা ইচ্ছে হল করলাম, যখন যা ইচ্ছে হল বললাম। ঠিক না ভুল, কী এসে যায়? পার্টি আছে, সেবাদাসেরা আছেন। সব তঁারাই সামলে দেবেন। তবে কেবল বুদ্ধবাবুকে দোষ দিয়ে কী লাভ? এই জিনিস তো জ্যোতি বসুর আমল থেকেই চলছে। তঁার আমলেই তো আজকের মাধ্যমিক শিক্ষা মন্ত্রী পার্থ দে এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মহামতি পবিত্র সরকারের মতো বিদ্বজ্জনরা মিলে হঠাৎ জিগির তুলেছিলেন, মাতৃভাষায় শিক্ষা চাই, ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি হটাও....। রাজ্য জুড়ে এই জিগিরে শামিল করা হল রবীন্দ্রনাথকেও। লিখে লিখে সারা রাজ্য ছয়লাপ করে জানানো হল, কবি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ই বলে গিয়েছেন, মাতৃভাষা মাতৃদুগ্ধ। মাতৃভাষায় শিক্ষাই আসল শিক্ষা। ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি বিদেশি ভাষা। বড় হয়ে জানলেই হবে। না জানলেও ক্ষতি নেই। ‘মেহনতি’ মানুষের </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার্থে সি পি এমের তৎকালীন প্রভুরা তুলে দিলেন ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি। সারা দেশ, মায় সারা বিে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র সঙ্গে যোগাযোগের সব চেয়ে সহজ মাধ্যম ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি থেকে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত হতে লাগল রাজ্যের হাজার হাজার ছেলেমেয়ে। কর্তারা এক বারও ভাবলেন না রবীন্দ্রনাথ বলে যে মানুষটিকে তঁারা সাক্ষী মেনেছেন, তঁার বুদ্ধি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দ্ধি, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >জ্ঞ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ানবিদ্যে বা দূরদৃি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সি পি এমের বুদ্ধিজীবীপণ্ডিতদের থেকে কিছু বেশিই ছিল। মাতৃভাষা ছাড়া আর কিছু শেখার দরকার নেই, এমন কথা যে তিনি কোথাও বলেননি, সেটা খেঁাজ করার কথাও কারও মাথায় এল না! কাকে কান নিয়েছে, ছুটলেন সব কাকের পিছনে। কানটা কানের জায়গায় আছে কি না, তা দেখার ক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >টুকুও করলেন না। তঁাদের এই অপার আলস্যের খেসারত দিল আমাদের ঘরের ছেলেমেয়েরা। যঁাদের ক্ষমতা আছে তঁারা </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লের বাইরে ছেলেমেয়েদের পাড়ায় পাড়ায় হঠাৎ গজিয়ে ওঠা ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি কোচি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সেণ্টারে পাঠালেন। নেতাদের ছেলেমেয়েরা বড় বড় ই</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রেজি মাধ্যম </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে চলে গেল। মার খেল তারা, যাদের উন্নয়নের ধুয়া তুলে সি পি এম এই অপকর্মটি করল–সেই গরিব মেহনতি মানুষের ছেলেমেয়েরা। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সি পি এমের হাতে শিক্ষার সর্বনাশের সূত্রপাতও </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > হল সেই দিন থেকে।</span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এর পর প্রাথমিক, মাধ্যমিক, উচ্চ মাধ্যমিক থেকে কলেজ, বি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পÖর্</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সর্বত্র সি পি এমের হরেক কানুন আর হরেক নীতির বলি হয়ে চলেছেন ছাত্রছাত্রীরা। কত বলব? প্রাথমিকে নিয়োগ নিয়ে কী হচ্ছে, তা তো দেখছেন। পি টি টি আই প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >ড়ু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়া এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >পাশকরাদের এঁরা আজ ঠেলে দিয়েছেন অন্ধকার ভবিষ্যতের দিকে। বেশির ভাগ প্রাথমিক </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে মাথার পর ছাদ নেই। ছাদ আছে তো শিক্ষক নেই, শিক্ষক আছে তো ছাত্র নেই। মিড ডে মিলের চাল বাজারে বিক্রি হয়ে যাচ্ছে, আর পোকায় কাটা চাল দেওয়া হচ্ছে বাচ্চাদের। খেয়ে তারা অনেক সময়ই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" > গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তর অসু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >হয়ে পড়ছে! মাধ্যমিক, উচ্চ মাধ্যমিক নিয়ে তো দীর্ঘ দিনই চলছে রাজনীতি। এ বার এই জেলাকে তুলতে হবে, পরের বার ওই জেলা। কলকাতার সরকারিবেসরকারি নামী দামি </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লের মেধাবী ছেলেমেয়েরা সাধারণ ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পেয়ে পাশ করছে, আর অখ্যাত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লের ছেলেমেয়েরা পাচ্ছে বিশাল সব ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র। অনেকে তাতে এতটাই চমকে যাচ্ছে যে বলেই ফেলছে, কীভাবে পেলাম! এক বার মনে আছে, কয়েক বছর আগে একটি ছেলেকে প্রথম করতে উচ্চ মাধ্যমিকে হাজারে হাজারের প্রায় কাছাকাছি ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র দেওয়া হয়েছিল! কী কাণ্ড!</span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span></span></span></span><p align="justify"><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >উচ্চ শিক্ষায় তো কথাই নেই। এ বার বি</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয়ের পরীক্ষায় পাশের হার বাড়ে তো পরের বার কমে! ভালো রেজা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ট </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সব গ্রামে। শহরা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লে ভালো মেধারীরা যেন আজকাল থাকেই না। এ বার তো বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয়ের ফল এমন যে সি পি এমের ছাত্র স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >গঠন এস এফ আই পর্য</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিক্ষোভ দেখাতে বাধ্য হচ্ছে! যত দূর </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >নেছি, এই ফলাফলে ছাত্রদের পড়াশোনা না করার ভূমিকা যতটা, তার চেয়ে খাতা মূল্যায়নের অপদার্থতাও কম নয়। অনেক পরীক্ষকই খাতায় এলোপাথাড়ি ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র দিচ্ছেন, অনেক সময় কারও দ্বারা ইন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ফ্লু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়ে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ড হয়েও ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র দেওয়া হচ্ছে, ছাত্রছাত্রীদের কারও প্রতি ব্যক্তিগত আক্রোশেরও প্রতিফলন ঘটছে খাতার ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রে। এমনও দেখা যাচ্ছে, কেউ চারটি পেপারের দু’টিতে ৬০ শতা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শের বেশি পেয়েছে, বাকি দু’টিতে মাত্র ৪০ শতা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শ। এমন ন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র দেখে অনেকেই প্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ন </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তুলছেন, তা হলে ওই পরীক্ষাথর্রী যথার্থ মান কোনটা? উচ্চ শিক্ষায় শিক্ষক নিয়োগ নিয়েও ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >প্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ন </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >উঠে আসছে। </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণমানে যঁারা ভালো, তঁারা সুযোগ পাচ্ছেন না। পাচ্ছেন মধ্যমেধাবীরা। ক্লাস হয়ে উঠছে নোট বিলির কেন্দ্র। ছাত্রছাত্রীরা বিষয় না বুঝে কেবল নোট মুখ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করতে প্ররোচিত হচ্ছে। সবই জানে সরকার। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কোনও ব্যব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া নেওয়া হয় না। বড় জোর </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হুং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কার ওঠে কখনও কখনও। এই মাত্র।</span></span></span></span></span></span></span></p> <span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span></span></span></span></span></span><span style=";font-family:Aaadurga;font-size:100%;" ><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তবে, বুদ্ধবাবুদের শিক্ষা নিয়ে খামখেয়ালিপনার চূড়া</span><span style="font-family:Aaadurga;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >নিদর্শন হঠাৎ করে প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কলেজকে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় বানানো। বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >খ্যাত যে কলেজটা ক্রমশ শিক্ষাগত মানে নেমে চলেছে, তার মান উন্নয়নের জন্য বুদ্ধবাবুরা সেটাকে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় বানিয়ে দিলেন! ভাবুন কাণ্ডখানা! এর আগে বুদ্ধবাবুরা আরও দু’টো বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় গড়েছেন, বারাসতে রাজ্য বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় আর মালদহের গৌড়বঙ্গ বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয়। প্রথমটি পরীক্ষা নিল। তার পর রেজা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ও বার করল। সেই রেজাে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > এত ভুল যে তা আবার প্রত্যাহার করতে বাধ্য হল। আর দ্বিতীয়টির রেজাে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র পাত্তাই নেই। বোঝাই যাচ্ছে, প্রেসিডেি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র ভবিষ্যৎ কী! আসলে সি পি এম যেটা চেয়েছিল, হয়ে গিয়েছে। বিরাট একটা প্রজন্মকে শিক্ষাগতভাবে তারা পঙ্গু করে দিতে পেরেছে। এখন বেকায়দায় পড়ে শিক্ষা ক্ষেত্রের বিরাট বিরাট গর্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লো বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় আর কলেজ বানিয়ে আড়াল করতে চাইছে। কলেজ, বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয় নি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়ই প্রয়োজন। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তার আগে দরকার ছিল সু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শিক্ষানীতি আর শৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঙ্খ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লা। সেটা দেওয়ার ক্ষমতা আর বুদ্ধবাবুদের নেই। প্রায় সাড়ে তিন দশকের রাজে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শিক্ষা ক্ষেত্রেই সব চেয়ে বড় সর্বনাশটা করে গেল সি পি এম। সামলাতে কত বছর লাগবে তা একমাত্র ঈ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রই জানেন।</span></span></span></span></span></span></span></span>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-13351467579671598592009-05-09T09:14:00.001-07:002009-05-09T09:32:51.995-07:00<p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এ বারের নির্বাচনে ‘পরিবর্তনে’র একটা জোরদার হাওয়া যে উঠেছে, তাতে সন্দেহ নেই। রাজ্যের সর্ব </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রের মানুষ ‘পরিবর্তন’ চাইছেন। পরিবর্তনের পর কী হবে, কে আসবে, ভালো হবে, না মন্দ–এ সব এ রাজ্যের মানুষের মাথাতেই নেই। যে কোনও মূল্যে তঁারা চাইছেন, সি পি এমের দ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ী, মানবতাবোধহীন, উদ্ধত সরকারের পতন। বছরের পর বছর, দিনের পর দিন একটানা অত্যাচার, ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >না, লা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্ছ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >না সহ্য করতে করতে রাজ্যের বামবিরোধী মানুষ আজ মরিয়া।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সি পি এমসন্ত্রাসের বদ্ধ কারায় </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মরে মরতে মরতে গ্রামের গরিব সাধারণ মানুষও আজ ক্ষি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >প্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, বীতশ্রদ্ধ এই বাম সরকারের উপর। সকলেই এই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মকি হামলাসন্ত্রাসের পরিবেশ থেকে মুক্তি চাইছেন। এই মুক্তিপথের নামই তঁারা দিয়েছেন–‘পরিবর্তন’।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আজ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ৃতি হাতড়ে দেখছি, যেন এমনটাই হয়েছিল সাতাত্তর সালে। এমনি একটা ‘পরিবর্তনে’র হাওয়া উঠেছিল সে বারও। সত্তরের দশকে ইন্দিরা গান্ধীর জ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রি অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া, দেশজুড়ে হাজার হাজার মানুষকে কারণেঅকারণে জেলবন্দি করা, আর এই রাজ্যে সিদ্ধার্থ রায়ের ৈ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রাচারী শাসন, তঁার দলের </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণ্ডাবাহিনীর সন্ত্রাস, খুনোখুনি, ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ণ সেন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গুপ্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, গৌরকিশোর ঘোষের মতো বিখ্যাত সা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বাদিকদের জেলে ঢোকানো ইত্যাদি ঘটনায় রাজ্যজুড়ে এক অসহনীয় পরিবেশের সৃি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >হয়েছিল। রাজ্যের সাধারণ মানুষ অসহায় আতঙ্কে দিশেহারা। সবাই ভাবছিলেন, কবে এই কালরাত্রি শেষ হবে! সে দিন কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এই সি পি এমের তখনকার নেতা এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কমর্রীাই সাধারণ মানুষের পাশে দঁাড়িয়ে তঁাদের সাহস জুগিয়েছিলেন, পরিবর্তনের </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >প্ন </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দেখিয়েছিলেন।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মানুষ সে দিন মার্কসবাদী নেতা ও কমর্ীদের সৎ, সহনশীল, আদর্শবাদী ভূমিকা দেখে তঁাদের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াস করেছিলেন, আ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া রেখেছিলেন তঁাদের ওপর। সেই আ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া ও বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াসে ভর করেই সাতাত্তরের নির্বাচনে এ রাজ্যের মানুষ নীরব বিপ্লব ঘটিয়ে দিয়েছিলেন ভোট বাে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >। পরিবর্তনের ঝড়ে খড়কুটোর মতো উড়ে গিয়েছিল সে দিনের দোর্দণ্ডপ্রতাপ সিদ্ধার্থ রায় এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" > তঁার বাহিনী। পুলিশ দিয়ে, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মকি আর সন্ত্রাস চালিয়ে, মানুষকে যে বেশি দিন শাসনে রাখা যায় না–সিদ্ধার্থ রায়ের ইতিহাস সেটা প্রমাণ করেছিল।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আজকের মার্কসবাদীরা তা থেকে কোনও শিক্ষাই নেননি। বর</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, বিগত কয়েক বছরের ঘটনাবলী দেখে মনে হচ্ছে–তঁারা ওই ইতিহাসকে ভুল প্রমাণ করতেই বেশি আগ্রহী। না হলে, সর্ব ক্ষেত্রে কেবল বা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বল প্রয়োগ করে, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >মকিধমকি দিয়ে ক্ষমতার মসনদ ধরে রাখার এমন নির্মম খেলায় কেউ মাতে? সাধারণ মানুষের সামান্য জমিবাড়ির অধিকার হরণ করতে এমন আগ্রাসী ভূমিকা নেয়? জনতার মহাশক্তিকে কথায় কথায় তুচ্ছতাচ্ছিল্য বা অপমান করে? গ্রামের একটি অতি সাধারণ মেয়ের মর্মাি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক মৃত্যুর কাহিনি চূড়া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিকৃত করে সিডি বানায়, আর, স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কীর্ণ রাজনীতির </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার্থে তা ব্যবহার করে? এই জন্যই তো যে মার্কসবাদীরা সাতাত্তরে সাধারণ মানুষের কাছে ‘পরিত্রাতা’ ছিলেন, আজ তঁাদের হাত থেকেই পরিত্রাণ পেতে মানুষ ‘পরিবর্তনে’র ডাক দিয়েছেন!</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দেবেন নাই বা কেন?</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >গত তিন দশকের বেশি একচ্ছত্র শাসন ক্ষমতায় থেকে সি পি এম তো সিদ্ধার্থ রায়দের চেয়ে কম কিছু করেনি! ওঁদের জমানায় রাজ্যজুড়ে হয় তো জ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রি অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া জারি হয়নি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, আমরা কি বলতে পারি, এ রাজ্যের গ্রামমফস্সলের মানুষ তার চেয়ে খুব ভালো অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ায় আছেন? গত তিন দশকে সি পি এমের নেতা আর হার্মাদ ক্যাডার বাহিনীর ফতোয়া না মানায় গ্রাম, মফস্সলের কত সাধারণ গরিব মানুষ একঘরে হয়েছেন, ঘরছাড়া হয়েছেন, খুন হয়েছেন, তঁাদের ন্যায্য স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত্তি, জমিজমা থেকে বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঞ্চ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ত হয়েছেন, তছনছ হয়ে গিয়েছে কত স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সার–তার হিসাব আছে? </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু গ্রামে কেন, শহরেও খুঁজলে এমন ভূরি ভূরি নজির মিলবে।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কেন এই শাি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >? কারণ, এঁরা সি পি এমের কথা শোনেননি! সি পি এমের </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কুম তামিল করতে চাননি, বা, তালিম করতে অপারগ ছিলেন। এটা জ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রি অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার চেয়ে কম!!</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু কি তাই? শিক্ষা, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্য, বিদ্যুৎসহ সম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ক্ষেত্রে ‘আমাদের লোক’ আর ক্যাডার ঢুকিয়ে সি পি এম আজ একচ্ছত্র আধিপত্য কায়েম করেছে। আর, পার্টিপোষ্য এই সব লোকেদের অযোগ্যতায় সর্ব ক্ষেত্রে ছড়িয়ে পড়েছে অরাজকতা আর বিশৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঙ্খ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লা। </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্কু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ল, কলেজ, বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিদ্যালয়, অফিস, কারখানা, বাজার, রাইটার্স বিি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >ল্ড</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >স, লালবাজার, থানা, পুলিশচৌকি, বাসট্যাি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অটো রি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ক্স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >্যা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ড</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >–সর্বত্র, সব জায়গাতে আজ সি পি এমের ‘আমাদের লোকে’র দাপটে বাকিদের জীবন অতি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >! ‘আমাদের লোক’ যা বলবেন, তা ভালো হোক, মন্দ হোক, আপনাকে মানতে হবে। না মানতে চাইলে আপনাকে নানাভাবে হেন</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করা হবে। পেছনে লাগা হবে। মিথ্যে বদনাম রটানো হবে। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তেমন প্রয়োজন হলে আপনার পিঠে ওঁরা দলবদ্ধভাবে ‘বিরোধী প্রতিক্রিয়াশীল শক্তি’র তকমাও মেরে দিতে পারেন! সি পি এমের ‘আমাদের লোকে’র চোখে আপনি হয়ে যাবেন ‘ওদের লোক’, মানে, বুদ্ধদেব ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াচার্যের ভাষায় ‘ওরা’! অপপ্রচারে ও</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াদ ‘আমাদের লোকে’রা দশবিশজনকে বুঝিয়েও দেবেন ব্যাপারটা। এই দশবিশজনের মধ্যে যঁারা অাবার পেটেখিদেমুখেলাজ গোছের, তঁারা এই সুযোগে সি পি এমের ছিঁটেফেঁাটা প্রসাদ পেতে লেগে পড়বেন আপনার পেছনে! আপনার তখন ‘ছেড়ে দে মা, কেঁদে বঁাচি’ অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া! চাকরিবাকরি ছেড়েছুড়ে পালাতে পারলে বঁাচেন। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তা তো হয় না। সুতরা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >, সব মেনে মুখ বুঁজে প্রায় হিটলারের কনসেনে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শন ক্যাে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র এক জন বন্দির মতো আপনাকে দিনগত পাপক্ষয় করে যেতে হয়!</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এই পরিবেশ কি জ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রি অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার চেয়ে কম ভয়</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কর? কম অমানবিক? আজ সারা বা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লায় ‘পরিবর্তনে’র যে হাওয়া উঠেছে, সে তো এক দিনে হঠাৎ ওঠেনি। বছরের পর বছর তিল তিল করে জমেওঠা আপনাদের মতো অস</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >খ্য মানুষের এই অসহনীয় জীবনের ক্ষোভ, হতাশা, অভিমান, বিদ্বেষ আজ এই হাওয়া তুলেছে। কেবল মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়, তৃণমূল আর মাওবাদীদের বি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দ্ধে কামান দাগলে এই হাওয়া থামবে না। সি পি এম এটা খুব ভালোই বুঝেছে। বুঝেছে বলেই বুদ্ধবাবু, বিমান বসুরা এখন তর্জনগর্জনের পাশাপাশি ক্ষমা চাওয়ার লাইন নিয়েছেন। ক’ দিন আগেও যেসব কাগজ বা চ্যানেলকে ‘বাজারি’ বলে গাল পেড়েছেন ওঁরা, আজ সে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লিকেই ব্যবহার করে, ইণ্টারভিউ দিয়ে, মিঠে মিঠে কথা বলে, পরিবর্তনকামী বিমুখ জনতার মন ভেজাতে চাইছেন। মুশকিল হল, জনতার মন তাতে ভিজছেই না, উলটে তঁাদের চোখে দোর্দণ্ডপ্রতাপ সি পি এমের অসহায় অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াটাই প্রকট হয়ে উঠছে। সিনেমার ভিলেন বেকায়দায় পড়লে দর্শক যেমন মজা পায়, ঠিক তেমনই এখন বা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লার গ্রামশহরের মানুষ হাসছেন, মজা পাচ্ছেন, সি পি এমের এই নাকাল অব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া দেখে। একেই হয় তো বলে, কালের বিচার! ইতিহাস কাউকে ক্ষমা করে না, সে যত বড় বাহাদুরই হোন না কেন।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কেবল সাধারণ মানুষ নন, তঁাদের মধ্যে যঁারা শিক্ষায়, মেধায় শ্রে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ঠ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তর, সি পি এমের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কীর্ণ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার্থবাদী রাজনীতি আজ তঁাদেরও ভেঙে দু’টুকরো করে দিয়েছে। আমার তো মনে হয়, এ বারের নির্বাচনের সব চেয়ে লক্ষণীয় বিষয় হল এইটে। আমি যত দূর জানি, এর আগে ভারতের কোনও রাজ্যে কখনও বুদ্ধিজীবী সমাজ এমনভাবে দু’টুকরো হয়ে যায়নি। এই রাজ্যে এ ভাগ কে করলেন? </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আমাদের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্কৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তিবান, বুদ্ধিজীবী মুখ্যমন্ত্রী শ্রীবুদ্ধদেব ভ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ট্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াচার্য! ঘটনাটা কী? নন্দীগ্রামে পুলিশি তাণ্ডব এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লি চালিয়ে মানুষ খুনের প্রতিবাদে সারা রাজ্যের সর্ব </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >রের মানুষ (সি পি এমের পেটোয়া বাহিনী ছাড়া) যখন প্রতিবাদে সোচ্চার, তখন বুদ্ধিজীবীদের একটা বড় অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >শও চুপ করে থাকতে পারেননি। প্রথমে শ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঙ্খ </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ঘোষ, মহাে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শ্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তা দেবী, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ভাপ্রসন্ন প্রমুখের নেতৃে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ত্ব </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >দলমতনির্বিশেষে ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লেখক, কবি, শি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ী প্রতিবাদে শামিল হলেন। দু’ চার দিন পর ঘটনার অঁাচ একটু কমলেই দেখা গেল, বেশ কিছু মুখ ঝরে গিয়েছে। </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ধু ঝরে যায়নি, নানান চ্যানেলে বসে উলটো সুর গাইছেন! রাজ্যের মানুষ বুঝলেন, মেকি মায়াকান্না কেবল রাজনৈতিক নেতারাই কঁাদেন না, বুদ্ধিজীবীরাও কঁাদেন! নেতারা কঁাদেন ভোট পেতে, আর, বুদ্ধিজীবীরা কঁাদেন সি পি এমের প্রসাদ পেতে–তফাত এই যা!</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সে দিন নন্দীগ্রামসিঙ্গুরের অসহায়, গরিব মানুষ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লোর জন্য সত্যিই যঁাদের প্রাণ কেঁদেছিল, তঁারা আন্দোলনটা চালিয়ে গেলেন। অনেক চে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ট</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া করেও স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্কৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তিবান মুখ্যমন্ত্রী তঁাদের বশে আনতে পারলেন না। অতএব, বুদ্ধবাবু ঘোষণা করে দিলেন, যঁারা তঁার সঙ্গে আছেন, তঁারা ‘আমরা’, আর, বাকিরা ‘ওরা’! ক্ষমতার অ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তঃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সারশূন্য দে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >এই বিভাজনরেখা টেনে বুদ্ধবাবু আখেরে বিরোধীদেরই হাত শক্ত করে দিলেন। এই ‘ওরা’র দলকে সঙ্গে পেয়ে বামবিরোধী সাধারণ মানুষের পরিবর্তনের ভাবনাটা আরও জোরদার হল। একটা নতুন মাত্রা পেল। সি পি এমের চি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া বাড়িয়ে ‘ওরা’র দল ‘পরিবর্তন চাই’ লিখে নিজেদের ছবিসহ হোর্ডি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >টাঙিয়ে দিলেন শহরের সর্বত্র। এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >বিপদ বুঝে সি পি এমের নেতা, উপনেতারা তা নিয়ে হইচই </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করলেন, ক্যাডার বাহিনী অতি উৎসাহে হোর্ডি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়ের মুখ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লিতে র</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়ের পেঁাচ দিয়ে বিকৃত করে তুলতে </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >শু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করল। এতে হোর্ডি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >য়ের মুখ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লির কোনও ক্ষতি হল না, কেবল সি পি এমের মতো এত বড় একটা স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্কৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তিবান, </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >চিস</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ন্ন, বিপ্লবী পার্টির রাজনৈতিক দেউলেপনার হাড়বেরকরা ছবিটা রাজ্যবাসী দেখে ফেললেন!</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >অবশ্য, এতে বুদ্ধবাবুদের এতটুকু লজ্জা আছে বলে তো মনে হয় না। কারণ, তিনি সে দিন একটা বক্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তায় বললেন, ‘‘এখানে এখন পঁাচছ’টা থিয়েটার চলছে যে</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লো সবই সরকারবিরোধী। আমরা জানি। কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আমরা তো তাদের শো বন্ধ করে দিচ্ছি না! দিনের পর দিন শো করে চলেছেন তঁারা।’’</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সত্যিই কি তাই? বুদ্ধবাবু কি বলতে পারবেন, কার নির্দেশে ওই থিয়েটার</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লো বিভিন্ন সরকারিবেসরকারি হল ভাড়াই পাচ্ছেন না?</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >আসলে, কয়েক জন কবি আর সাহিত্যিকের কিছু কথায় তঁাদের বুকে এমন কঁাপন ধরেছে যে, ভয় ঢাকতে রাজাবাবু এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তঁার পারিষদরা এখন যা মুখে আসে, তাই বলছেন। এই রবিবারও সি পি এমের মন্ত্রী সুভাষ চক্রবতর্ী পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীদের ‘আকাট, গণ্ডমূর্খ, কুশিক্ষিতের দল’ বলেছেন। ক্ষমতার দ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্ভ </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >কোন পর্যায়ে পেঁৗছলে ওঁর মতো রাজনৈতিক নেতা প্রতিভাবানদের স</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ম্প</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র্কে এমন ম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ব্য করতে পারেন! আসলে, রাজনীতির পাশাপাশি রাজ্যের সা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ংস্কৃ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তিক জগৎটাকেও কুক্ষিগত করতে সি পি এম যে কত নীচে নেমেছে, সেটাই এই সব </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgaxx;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" >রু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >চিহীন ম</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ব্য থেকে পরি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ষ্ক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার হয়ে যাচ্ছে।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সুভাষবাবুরা ভাবছেন, রাজ্যের মানুষ সব তঁার কথায় নাচবেন! তৃণমূল প্রাথর্রী বাপমা তুলে বিমান বসুর কটূক্তিতে উ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ল্ল</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সিত হয়ে বাম ভোট বা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ক্স </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ভরিয়ে দেবেন! তা হলে বলছি, আপনারা মূর্খের </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >র্গে বাস করছেন এখনও। মেশিনে কারচুপি করে, রিগি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং </span> <span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >করে, যত আসনই পান, সত্তরের দশকে পাওয়া মানুষের ভালোবাসা, শ্রদ্ধা, আ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্থ</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া–কিছুই আর কোনও দিন আপনারা পাবেন না। সীমাহীন ঔদ্ধত্য আপনাদের ভাবমূর্তিকে আজ এমন করে তুলেছে যে, তা দেখে সাধারণ মানুষ ভয় পেতে পারে, ঘৃণা করতে পারে; কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ভালোবাসতে পারবে না।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ভুলে যাবেন না, তঁাবেদার, গোলাম, জো</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >হু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >জুরে যে লোক</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >গু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >লোকে দেখে আজও আপনারা বুকে বল পাচ্ছেন, সা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >গঠনিক শক্তি বলে ভাবছেন, দিন বদলালে তঁাদের খুব বেশিকে পাশে পাবেন না। এঁরা কখনও নি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ঃস্ব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >ার্থ সেবা দিতে পার্টি ধরেন না। ধরেন ধান্দাবাজির জন্য। ধান্দাবাজির সুযোগ অন্য দিকে বেশি হলেই এঁরা কেটে যাবেন। সিদ্ধার্থ রায়ের একদা সঙ্গীর কত জন লাল ঝা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্ড</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >া ধরে রাতারাতি আপনাদের দলে সেঁধিয়েছিল, এব</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ং</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >,</span><span style="font-family:Aaadurgax;"> </span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >পরে নেতা, উপনেতা বনেছেন, আপনি জানেন না?</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><p align="justify"><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >তাই বলছি, সময় থাকতে সতর্ক হোন। না হলে এক দিন ইতিহাসের অঁা</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >স্ত</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >াকুড় ছাড়া আপনারা পা রাখার জায়গা পাবেন না। আবার বলি, ইতিহাস কাউকে ক্ষমা করে না। ‘পরিবর্তন চাই’ তারই ইঙ্গিত দিচ্ছে কি</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurgax;" padma_font_family_property="Aaadurgax" >ন্তু</span><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >।</span></span></p> <span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="font-family:Aaadurga;"> </span></span><span style="font-family:Aaadurgax;font-size:100%;"><span style="text-align: left;font-family:Aaadurga;" padma_font_family_property="Aaadurga" >সাবধান!</span></span>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6615952636431780450.post-20262720739233017492009-05-09T09:14:00.000-07:002009-05-09T09:28:41.111-07:00পরিবর্তন চাই<p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">এ বারের নির্বাচনে ‘পরিবর্তনে’র একটা জোরদার হাওয়া যে উঠেছে, তাতে সন্দেহ নেই। রাজ্যের সর্ব </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রের মানুষ ‘পরিবর্তন’ চাইছেন। পরিবর্তনের পর কী হবে, কে আসবে, ভালো হবে, না মন্দ–এ সব এ রাজ্যের মানুষের মাথাতেই নেই। যে কোনও মূল্যে তঁারা চাইছেন, সি পি এমের দ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্ভ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ী, মানবতাবোধহীন, উদ্ধত সরকারের পতন। বছরের পর বছর, দিনের পর দিন একটানা অত্যাচার, ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঞ্চ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">না, লা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঞ্ছ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">না সহ্য করতে করতে রাজ্যের বামবিরোধী মানুষ আজ মরিয়া।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সি পি এমসন্ত্রাসের বদ্ধ কারায় </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">মরে মরতে মরতে গ্রামের গরিব সাধারণ মানুষও আজ ক্ষি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">প্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">, বীতশ্রদ্ধ এই বাম সরকারের উপর। সকলেই এই </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">মকি হামলাসন্ত্রাসের পরিবেশ থেকে মুক্তি চাইছেন। এই মুক্তিপথের নামই তঁারা দিয়েছেন–‘পরিবর্তন’।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">আজ </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ম</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ৃতি হাতড়ে দেখছি, যেন এমনটাই হয়েছিল সাতাত্তর সালে। এমনি একটা ‘পরিবর্তনে’র হাওয়া উঠেছিল সে বারও। সত্তরের দশকে ইন্দিরা গান্ধীর জ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রি অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া, দেশজুড়ে হাজার হাজার মানুষকে কারণেঅকারণে জেলবন্দি করা, আর এই রাজ্যে সিদ্ধার্থ রায়ের ৈ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রাচারী শাসন, তঁার দলের </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ণ্ডাবাহিনীর সন্ত্রাস, খুনোখুনি, ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ণ সেন</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গুপ্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">, গৌরকিশোর ঘোষের মতো বিখ্যাত সা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">বাদিকদের জেলে ঢোকানো ইত্যাদি ঘটনায় রাজ্যজুড়ে এক অসহনীয় পরিবেশের সৃি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ষ্ট </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">হয়েছিল। রাজ্যের সাধারণ মানুষ অসহায় আতঙ্কে দিশেহারা। সবাই ভাবছিলেন, কবে এই কালরাত্রি শেষ হবে! সে দিন কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">এই সি পি এমের তখনকার নেতা এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কমর্রীাই সাধারণ মানুষের পাশে দঁাড়িয়ে তঁাদের সাহস জুগিয়েছিলেন, পরিবর্তনের </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">প্ন </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">দেখিয়েছিলেন।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">মানুষ সে দিন মার্কসবাদী নেতা ও কমর্ীদের সৎ, সহনশীল, আদর্শবাদী ভূমিকা দেখে তঁাদের বি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শ্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াস করেছিলেন, আ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া রেখেছিলেন তঁাদের ওপর। সেই আ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া ও বি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শ্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াসে ভর করেই সাতাত্তরের নির্বাচনে এ রাজ্যের মানুষ নীরব বিপ্লব ঘটিয়ে দিয়েছিলেন ভোট বাে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ক্স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">। পরিবর্তনের ঝড়ে খড়কুটোর মতো উড়ে গিয়েছিল সে দিনের দোর্দণ্ডপ্রতাপ সিদ্ধার্থ রায় এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga"> তঁার বাহিনী। পুলিশ দিয়ে, </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">মকি আর সন্ত্রাস চালিয়ে, মানুষকে যে বেশি দিন শাসনে রাখা যায় না–সিদ্ধার্থ রায়ের ইতিহাস সেটা প্রমাণ করেছিল।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">আজকের মার্কসবাদীরা তা থেকে কোনও শিক্ষাই নেননি। বর</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">, বিগত কয়েক বছরের ঘটনাবলী দেখে মনে হচ্ছে–তঁারা ওই ইতিহাসকে ভুল প্রমাণ করতেই বেশি আগ্রহী। না হলে, সর্ব ক্ষেত্রে কেবল বা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">বল প্রয়োগ করে, </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">মকিধমকি দিয়ে ক্ষমতার মসনদ ধরে রাখার এমন নির্মম খেলায় কেউ মাতে? সাধারণ মানুষের সামান্য জমিবাড়ির অধিকার হরণ করতে এমন আগ্রাসী ভূমিকা নেয়? জনতার মহাশক্তিকে কথায় কথায় তুচ্ছতাচ্ছিল্য বা অপমান করে? গ্রামের একটি অতি সাধারণ মেয়ের মর্মাি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ক মৃত্যুর কাহিনি চূড়া</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ত </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">বিকৃত করে সিডি বানায়, আর, স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কীর্ণ রাজনীতির </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার্থে তা ব্যবহার করে? এই জন্যই তো যে মার্কসবাদীরা সাতাত্তরে সাধারণ মানুষের কাছে ‘পরিত্রাতা’ ছিলেন, আজ তঁাদের হাত থেকেই পরিত্রাণ পেতে মানুষ ‘পরিবর্তনে’র ডাক দিয়েছেন!</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">দেবেন নাই বা কেন?</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">গত তিন দশকের বেশি একচ্ছত্র শাসন ক্ষমতায় থেকে সি পি এম তো সিদ্ধার্থ রায়দের চেয়ে কম কিছু করেনি! ওঁদের জমানায় রাজ্যজুড়ে হয় তো জ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রি অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া জারি হয়নি। কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">, আমরা কি বলতে পারি, এ রাজ্যের গ্রামমফস্সলের মানুষ তার চেয়ে খুব ভালো অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ায় আছেন? গত তিন দশকে সি পি এমের নেতা আর হার্মাদ ক্যাডার বাহিনীর ফতোয়া না মানায় গ্রাম, মফস্সলের কত সাধারণ গরিব মানুষ একঘরে হয়েছেন, ঘরছাড়া হয়েছেন, খুন হয়েছেন, তঁাদের ন্যায্য স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্প</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ত্তি, জমিজমা থেকে বি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঞ্চ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ত হয়েছেন, তছনছ হয়ে গিয়েছে কত স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সার–তার হিসাব আছে? </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ধু গ্রামে কেন, শহরেও খুঁজলে এমন ভূরি ভূরি নজির মিলবে।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কেন এই শাি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">? কারণ, এঁরা সি পি এমের কথা শোনেননি! সি পি এমের </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কুম তামিল করতে চাননি, বা, তালিম করতে অপারগ ছিলেন। এটা জ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রি অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার চেয়ে কম!!</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font><font face="Aaadurgax"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ধু কি তাই? শিক্ষা, </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">্য, বিদ্যুৎসহ সম</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ক্ষেত্রে ‘আমাদের লোক’ আর ক্যাডার ঢুকিয়ে সি পি এম আজ একচ্ছত্র আধিপত্য কায়েম করেছে। আর, পার্টিপোষ্য এই সব লোকেদের অযোগ্যতায় সর্ব ক্ষেত্রে ছড়িয়ে পড়েছে অরাজকতা আর বিশৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঙ্খ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লা। </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্কু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ল, কলেজ, বি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শ্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">বিদ্যালয়, অফিস, কারখানা, বাজার, রাইটার্স বিি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">ল্ড</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">স, লালবাজার, থানা, পুলিশচৌকি, বাসট্যাি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ক্স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">অটো রি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ক্স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ট</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">্যা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ড</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">–সর্বত্র, সব জায়গাতে আজ সি পি এমের ‘আমাদের লোকে’র দাপটে বাকিদের জীবন অতি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ষ্ঠ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">! ‘আমাদের লোক’ যা বলবেন, তা ভালো হোক, মন্দ হোক, আপনাকে মানতে হবে। না মানতে চাইলে আপনাকে নানাভাবে হেন</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া করা হবে। পেছনে লাগা হবে। মিথ্যে বদনাম রটানো হবে। এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তেমন প্রয়োজন হলে আপনার পিঠে ওঁরা দলবদ্ধভাবে ‘বিরোধী প্রতিক্রিয়াশীল শক্তি’র তকমাও মেরে দিতে পারেন! সি পি এমের ‘আমাদের লোকে’র চোখে আপনি হয়ে যাবেন ‘ওদের লোক’, মানে, বুদ্ধদেব ভ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ট্ট</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াচার্যের ভাষায় ‘ওরা’! অপপ্রচারে ও</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াদ ‘আমাদের লোকে’রা দশবিশজনকে বুঝিয়েও দেবেন ব্যাপারটা। এই দশবিশজনের মধ্যে যঁারা অাবার পেটেখিদেমুখেলাজ গোছের, তঁারা এই সুযোগে সি পি এমের ছিঁটেফেঁাটা প্রসাদ পেতে লেগে পড়বেন আপনার পেছনে! আপনার তখন ‘ছেড়ে দে মা, কেঁদে বঁাচি’ অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া! চাকরিবাকরি ছেড়েছুড়ে পালাতে পারলে বঁাচেন। কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তা তো হয় না। সুতরা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">, সব মেনে মুখ বুঁজে প্রায় হিটলারের কনসেনে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ট্র</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">শন ক্যাে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্প</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">র এক জন বন্দির মতো আপনাকে দিনগত পাপক্ষয় করে যেতে হয়!</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">এই পরিবেশ কি জ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রি অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার চেয়ে কম ভয়</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কর? কম অমানবিক? আজ সারা বা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লায় ‘পরিবর্তনে’র যে হাওয়া উঠেছে, সে তো এক দিনে হঠাৎ ওঠেনি। বছরের পর বছর তিল তিল করে জমেওঠা আপনাদের মতো অস</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">খ্য মানুষের এই অসহনীয় জীবনের ক্ষোভ, হতাশা, অভিমান, বিদ্বেষ আজ এই হাওয়া তুলেছে। কেবল মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়, তৃণমূল আর মাওবাদীদের বি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">দ্ধে কামান দাগলে এই হাওয়া থামবে না। সি পি এম এটা খুব ভালোই বুঝেছে। বুঝেছে বলেই বুদ্ধবাবু, বিমান বসুরা এখন তর্জনগর্জনের পাশাপাশি ক্ষমা চাওয়ার লাইন নিয়েছেন। ক’ দিন আগেও যেসব কাগজ বা চ্যানেলকে ‘বাজারি’ বলে গাল পেড়েছেন ওঁরা, আজ সে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লিকেই ব্যবহার করে, ইণ্টারভিউ দিয়ে, মিঠে মিঠে কথা বলে, পরিবর্তনকামী বিমুখ জনতার মন ভেজাতে চাইছেন। মুশকিল হল, জনতার মন তাতে ভিজছেই না, উলটে তঁাদের চোখে দোর্দণ্ডপ্রতাপ সি পি এমের অসহায় অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াটাই প্রকট হয়ে উঠছে। সিনেমার ভিলেন বেকায়দায় পড়লে দর্শক যেমন মজা পায়, ঠিক তেমনই এখন বা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লার গ্রামশহরের মানুষ হাসছেন, মজা পাচ্ছেন, সি পি এমের এই নাকাল অব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া দেখে। একেই হয় তো বলে, কালের বিচার! ইতিহাস কাউকে ক্ষমা করে না, সে যত বড় বাহাদুরই হোন না কেন।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কেবল সাধারণ মানুষ নন, তঁাদের মধ্যে যঁারা শিক্ষায়, মেধায় শ্রে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ষ্ঠ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তর, সি পি এমের স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কীর্ণ </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার্থবাদী রাজনীতি আজ তঁাদেরও ভেঙে দু’টুকরো করে দিয়েছে। আমার তো মনে হয়, এ বারের নির্বাচনের সব চেয়ে লক্ষণীয় বিষয় হল এইটে। আমি যত দূর জানি, এর আগে ভারতের কোনও রাজ্যে কখনও বুদ্ধিজীবী সমাজ এমনভাবে দু’টুকরো হয়ে যায়নি। এই রাজ্যে এ ভাগ কে করলেন? </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">য়</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">আমাদের স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ংস্কৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তিবান, বুদ্ধিজীবী মুখ্যমন্ত্রী শ্রীবুদ্ধদেব ভ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ট্ট</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াচার্য! ঘটনাটা কী? নন্দীগ্রামে পুলিশি তাণ্ডব এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লি চালিয়ে মানুষ খুনের প্রতিবাদে সারা রাজ্যের সর্ব </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">রের মানুষ (সি পি এমের পেটোয়া বাহিনী ছাড়া) যখন প্রতিবাদে সোচ্চার, তখন বুদ্ধিজীবীদের একটা বড় অ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">শও চুপ করে থাকতে পারেননি। প্রথমে শ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঙ্খ </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ঘোষ, মহাে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শ্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তা দেবী, </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ভাপ্রসন্ন প্রমুখের নেতৃে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ত্ব </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">দলমতনির্বিশেষে ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লেখক, কবি, শি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ল্প</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ী প্রতিবাদে শামিল হলেন। দু’ চার দিন পর ঘটনার অঁাচ একটু কমলেই দেখা গেল, বেশ কিছু মুখ ঝরে গিয়েছে। </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ধু ঝরে যায়নি, নানান চ্যানেলে বসে উলটো সুর গাইছেন! রাজ্যের মানুষ বুঝলেন, মেকি মায়াকান্না কেবল রাজনৈতিক নেতারাই কঁাদেন না, বুদ্ধিজীবীরাও কঁাদেন! নেতারা কঁাদেন ভোট পেতে, আর, বুদ্ধিজীবীরা কঁাদেন সি পি এমের প্রসাদ পেতে–তফাত এই যা!</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সে দিন নন্দীগ্রামসিঙ্গুরের অসহায়, গরিব মানুষ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লোর জন্য সত্যিই যঁাদের প্রাণ কেঁদেছিল, তঁারা আন্দোলনটা চালিয়ে গেলেন। অনেক চে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ষ্ট</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া করেও স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ংস্কৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তিবান মুখ্যমন্ত্রী তঁাদের বশে আনতে পারলেন না। অতএব, বুদ্ধবাবু ঘোষণা করে দিলেন, যঁারা তঁার সঙ্গে আছেন, তঁারা ‘আমরা’, আর, বাকিরা ‘ওরা’! ক্ষমতার অ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তঃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সারশূন্য দে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্ভ </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">এই বিভাজনরেখা টেনে বুদ্ধবাবু আখেরে বিরোধীদেরই হাত শক্ত করে দিলেন। এই ‘ওরা’র দলকে সঙ্গে পেয়ে বামবিরোধী সাধারণ মানুষের পরিবর্তনের ভাবনাটা আরও জোরদার হল। একটা নতুন মাত্রা পেল। সি পি এমের চি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া বাড়িয়ে ‘ওরা’র দল ‘পরিবর্তন চাই’ লিখে নিজেদের ছবিসহ হোর্ডি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">টাঙিয়ে দিলেন শহরের সর্বত্র। এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">বিপদ বুঝে সি পি এমের নেতা, উপনেতারা তা নিয়ে হইচই </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">করলেন, ক্যাডার বাহিনী অতি উৎসাহে হোর্ডি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">য়ের মুখ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লিতে র</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">য়ের পেঁাচ দিয়ে বিকৃত করে তুলতে </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">শু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">করল। এতে হোর্ডি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">য়ের মুখ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লির কোনও ক্ষতি হল না, কেবল সি পি এমের মতো এত বড় একটা স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ংস্কৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তিবান, </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">চিস</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্প</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ন্ন, বিপ্লবী পার্টির রাজনৈতিক দেউলেপনার হাড়বেরকরা ছবিটা রাজ্যবাসী দেখে ফেললেন!</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">অবশ্য, এতে বুদ্ধবাবুদের এতটুকু লজ্জা আছে বলে তো মনে হয় না। কারণ, তিনি সে দিন একটা বক্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তায় বললেন, ‘‘এখানে এখন পঁাচছ’টা থিয়েটার চলছে যে</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লো সবই সরকারবিরোধী। আমরা জানি। কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">আমরা তো তাদের শো বন্ধ করে দিচ্ছি না! দিনের পর দিন শো করে চলেছেন তঁারা।’’</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সত্যিই কি তাই? বুদ্ধবাবু কি বলতে পারবেন, কার নির্দেশে ওই থিয়েটার</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লো বিভিন্ন সরকারিবেসরকারি হল ভাড়াই পাচ্ছেন না?</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">আসলে, কয়েক জন কবি আর সাহিত্যিকের কিছু কথায় তঁাদের বুকে এমন কঁাপন ধরেছে যে, ভয় ঢাকতে রাজাবাবু এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তঁার পারিষদরা এখন যা মুখে আসে, তাই বলছেন। এই রবিবারও সি পি এমের মন্ত্রী সুভাষ চক্রবতর্ী পরিবর্তনপন্থী বুদ্ধিজীবীদের ‘আকাট, গণ্ডমূর্খ, কুশিক্ষিতের দল’ বলেছেন। ক্ষমতার দ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্ভ </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">কোন পর্যায়ে পেঁৗছলে ওঁর মতো রাজনৈতিক নেতা প্রতিভাবানদের স</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ম্প</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">র্কে এমন ম</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ব্য করতে পারেন! আসলে, রাজনীতির পাশাপাশি রাজ্যের সা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ংস্কৃ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তিক জগৎটাকেও কুক্ষিগত করতে সি পি এম যে কত নীচে নেমেছে, সেটাই এই সব </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgaxx" face="Aaadurgaxx">রু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">চিহীন ম</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ব্য থেকে পরি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ষ্ক</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার হয়ে যাচ্ছে।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সুভাষবাবুরা ভাবছেন, রাজ্যের মানুষ সব তঁার কথায় নাচবেন! তৃণমূল প্রাথর্রী বাপমা তুলে বিমান বসুর কটূক্তিতে উ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ল্ল</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সিত হয়ে বাম ভোট বা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ক্স </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ভরিয়ে দেবেন! তা হলে বলছি, আপনারা মূর্খের </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">র্গে বাস করছেন এখনও। মেশিনে কারচুপি করে, রিগি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং </font> <font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">করে, যত আসনই পান, সত্তরের দশকে পাওয়া মানুষের ভালোবাসা, শ্রদ্ধা, আ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্থ</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া–কিছুই আর কোনও দিন আপনারা পাবেন না। সীমাহীন ঔদ্ধত্য আপনাদের ভাবমূর্তিকে আজ এমন করে তুলেছে যে, তা দেখে সাধারণ মানুষ ভয় পেতে পারে, ঘৃণা করতে পারে; কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ভালোবাসতে পারবে না।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ভুলে যাবেন না, তঁাবেদার, গোলাম, জো</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">হু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">জুরে যে লোক</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">গু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">লোকে দেখে আজও আপনারা বুকে বল পাচ্ছেন, সা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">গঠনিক শক্তি বলে ভাবছেন, দিন বদলালে তঁাদের খুব বেশিকে পাশে পাবেন না। এঁরা কখনও নি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ঃস্ব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">ার্থ সেবা দিতে পার্টি ধরেন না। ধরেন ধান্দাবাজির জন্য। ধান্দাবাজির সুযোগ অন্য দিকে বেশি হলেই এঁরা কেটে যাবেন। সিদ্ধার্থ রায়ের একদা সঙ্গীর কত জন লাল ঝা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্ড</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">া ধরে রাতারাতি আপনাদের দলে সেঁধিয়েছিল, এব</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ং</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">,</font><font face="Aaadurgax"> </font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">পরে নেতা, উপনেতা বনেছেন, আপনি জানেন না?</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><p align="justify"><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">তাই বলছি, সময় থাকতে সতর্ক হোন। না হলে এক দিন ইতিহাসের অঁা</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">স্ত</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">াকুড় ছাড়া আপনারা পা রাখার জায়গা পাবেন না। আবার বলি, ইতিহাস কাউকে ক্ষমা করে না। ‘পরিবর্তন চাই’ তারই ইঙ্গিত দিচ্ছে কি</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurgax" face="Aaadurgax">ন্তু</font><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">।</font></font></p> <font size="3" face="Aaadurgax"><font face="Aaadurga"> </font></font><font size="3" face="Aaadurgax"><font style="text-align: left;" padma_font_family_property="Aaadurga" face="Aaadurga">সাবধান!</font></font>Unknownnoreply@blogger.com0